Mevlana Celalettin-i Rumi,1207 yılında, Afganistan sınırları içerisinde yer alan, Horasanın Belh şehrinde dünyaya geldi. Babası Sultanul ülema (bilginlerin en ileri geleni) diye anılmakta olan Bahaeddin Veleddir. Annesi Mümine hatundur. Mevlana"nın babasının ilmi otoritesini çekemeyenler bir takım karışıklıklara da, neden olacağını, anladığından ailesiyle birlikte, Belh şehrinden ayrılarak, oradan Bağdat"a buradan da, Hac ibadetini ifa için Mekke ye gitmiştir. Daha sonra da Ana doluya gelmiştir. Önce, Malatya"ya, Oradan, Erzincan"a, daha, sonrada, Karamana gelmiş burada 7 yıl kalmıştır. zamanın ilim adamları ve Devlet Başkanı olan Selçuklu Sultan-ı Alâeddin Keykubat Konya"ya davet etmişler. Konya ya gelişinde başta Selçuklu Sultan-ı Alâeddin Keykubat olmak üzere, kendisini merasimle karşılamışlardır. Babası Bahaeddin veled, oğlu Mevlanayı 1225 yılında Gevher Hatunla evlendirdi. Mevlana"nın babası Bahaeddin Veled,  1231 yılında öldü. Mevlana demek bir saygı ifadesi olarak efendimiz demektir. Mevlana ya, niçin “Rumi” deniliyor, eskiden Ana doluya “Diyarı Rum “deniliyordu, bu nedenle Mevlana Ana doluda, yaşadığından”Mevlana Celadettin-i Rumi” denilmektedir. Konyada medreselerde, öğrencilerini okutmakta iken 1244 yılında Şemsi Tebriziyle tanışıyor. Şemsi Tebriziyle tanışmasıyla hayatı değişiyor ve medrese deki görevini terk ederek uzlet (yalnızlık) hayatına başladı. Bu durum nedeniyle, Medrese mensuplar, Şemsi Tepriziye karşı tepkilerini artırdılar. Bu tepkiler, artarak devam edince Şemsi teprizi 1247 yılında Konyayı terk etti. Bu olaydan sonra Mevlana, kendisini şiire verdi, çevresindekilerin olgunlaşmasına önem verdi. Mevlana büyük bir tasavvuf şairi ve Mevlevi tarikatının piridir. Hz. Mevlana, soy bakımından Halife Ebu Bekir(r.a) le birleşir. Mevlana Celalettin-i Rumi 1273 yılında vefat etti. Mevlana"nın ölüm gecesine Şeb-i Arus denir. farscede “Şeb” gece demektir.”Arus”da Arapçada düğün anlamını taşır. Mevlana ölümünden önce”Dostlarım benim ölmemden dolayı, bana ağlamayın. Benim ölüm günüm, düğün günümdür. Ölümümden sonra, mezarımızı, yerde aramayın. Bizim mezarımız, ariflerin gönüllerindedir” demiştir. Mevlana"nın eserleri şunlardır: 1-Fihi mafih. 2-Mecalis-i seb"a  3-Mektubat. 4-Mesnevi. 5-Divan-ı kebir.

Mevlana"nın yedi öğüdü:1-Cömertlikte ve yardım etmede akarsu gibi ol.

2-Şefkat ve merhamette güneş gibi ol.

3-Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol.

4-Hiddet ve sinirlilik halinde ölü gibi ol.

5-Tevazu ve alçak gönüllükte toprak gibi ol.

6-Hoş görürlülükte deniz gibi ol.

7-Ya olduğun gibi ol, ya göründüğün gibi ol.

Mevlananın şiirlerinden birkaç  beyti..

1- Ben kulu kölesiyim, bendesiyim Kur"anın .

Tozu olurum, ancak, Muhammedin yolunun.

Olursa başka bir şey, nakleden sözlerimden.

Rahatsızolurum, onun söylediklerinden

2-Yine gel, bizim dergâhımız ümitsizlik dergâhı değildir

Yüzkere tövbeni bozmuş olsan yine gel

İster kâfir, ister Mecusi, ister puta tapan ol

Gel, gel, ne olursan ol, yine gel

3-Kötü ve iyilerle, arkadaş olan

Her toplumda bendim, kederle dolan.

4-Herkes beni sever, kendi zannınca.

Bulamaz sırrımı, aramayınca

5-Ömür akan su gibi, durmadan yenilenir.

Beden sabit görünür, oysa her an değişir.

Devamlı bir hal alır nokta, hızlı dönerse;

Nerdeyse zaman durur, her dem çabuk geçerse

6-Bağını çöz, kurtul kölelikten

Altın ve gümüşün, esirliğinden

Allah"a emanet olun.