İlçemizde görme engelliler için; eski Askerlik Şubesi’nin bulunduğu Atatürk Caddesi ile Ankara Bulvarı üzerindeki Ziya Caddesi’ne kadar olan güzergâh üzerinde sağlı-sollu her iki kaldırım üzerine monte edilen ve duyarsız vatandaşlar tarafından zamanla yerlerinden sökülüp atılan “sarı çizgiler” ne zaman monte edilecek? 

Görme engellilerin ulaşımının daha rahat ve güvenli olması için kaldırımlara çekilen sarı ve kabartmalı bantlar ya işgal altında, ya da sökülmüş durumda, bu yüzden engelliler bu çizgileri kullanamıyor... 

Pek çok yerde, belediyeler görme engelliler için sarı çizgi yapsa da, çizginin önüne ya elektrik veya telefon direği dikiliyor, ya çizgiler elektrik ve telefon direği ile ağaçların bulunduğu yerden geçiriliyor, ya da birtakım belediyelerin yaptırdığı gibi kabartmalı yapılması gereken şeritlerin kabartması unutuluyor. Ya da sorumsuz vatandaşların yaptığı gibi acımasızca sökülüp bir yerlere atılıyor... 

İlçemizin belirli caddelerindeki kaldırımlara birkaç yıl önce Büyükşehir Belediyesi tarafından yapıştırılan, görme engelliler için çoğu plastikten yapılmış sarı çizgilerin sökülmesi engellenememiş, Belediye yetkilileri de maalesef buna seyirci kalmış, kalmaya da devam ediyorlar... 

Çoğumuz  kaldırımlara konulan sarı, kabartılı ve kaygan sarı çizgileri görmüştür. Bu çizgiler Görme Engelli insanların ulaşımını daha rahat yapmaları için yapılmış bir kolaylık. 

 En azından teoride... 
  

Belediyeler bunu, gösteriş için mi, yoksa “bizde görme engellilerin yanındayız” mesajını vermek için mi, ya da gerçekten görme engellileri düşündükleri için mi yaptılar? Buna bir anlam verebilmiş değilim. Gerçekten görme engelliler için yapmış olsalardı bu çizgilere sahip çıkar; korur ve kollarlardı... 

Sorumluluk duyan Belediyeler bunu yapmışlar, iyi fikir, güzel bir uygulama. Tamam. Ancak bu konu hakkında ne yazık ki halkı bilgilendirmeyi unutmuşlar. Ya da bilgilendirme yapmışlarsa bile eksik yapmışlar. 

Çünkü sarı çizgilerin anlamını bilmeyenlerin sayısı hiçte az değil. Bu fikir ve uygulama ilk kimden çıktı bilmiyorum ama sarı çizgiler hakkında büyük bir bilgilendirme eksiği bulunuyor. Bunu kamu spotu mu yaparlar, yoksa belediyeler tabela koyarak mı yaparlar bilemem. 

Ancak hemen, en kısa zamanda insanları bilgilendirmeleri gerekiyor. “İnsan değilsin” de diyemezsiniz herhalde... 

 
İnsanlar bilgilenirse belki duyarlılıkları artar belki bu sayede o sarı çizgilerin üzerine arabalarını park etmezler, tezgâh kurmaz ya da sandalye koyup oturmazlar. 

 
Son olarak o sarı çizgiler biraz yağmur yağdığında kayganlaşıyor. Ona da bir çare bulun. 

Buzdan daha tehlikeli... Kaydın mı bir daha kendini tutamazsın. Kafayı, gözü yarmadan da kurtulamazsın. Görme engelliler ne yapsın? 
 
Buradan yetkili kim ise Büyükşehir Belediyesi mi? Yoksa İlçe Belediyesi mi? Onlara sesleniyorum. 
  

Bunlara bir çare bulun. Hem de kısa zamanda...  

BU SARI ÇİZGİLER KİME RAHATSIZLIK VERİYOR? 

 Büyükşehir Belediyesi, Kent Merkezi’nde yaya kaldırımlarını görme engelli vatandaşların kullanımına uygun hale getirmek amacıyla Kıbrıs Caddesi, Atatürk Caddesi (Çarşı İçi) ile Ankara Bulvarı’ndaki sarı çizgi çalışmalarını diğer cadde ve sokaklarda da sürdürerek tüm ilçe genelinde uygulayamadığı gibi yapılanların da kaldırılmasını (sökülmesini) önleyemedi. 
 
Altyapı ve asfalt çalışmalarının yanı sıra kaldırımlarda da engelli rampaları oluşturan Büyükşehir Belediyesi, Gökçek döneminde, görme engelli vatandaşların yardıma ihtiyaç duymadan yürüyebilmeleri için, hissedilebilir özellikteki sarı çizgileri kaldırımlara döşemişti... 
 
Kaldırım çalışmalarının hiç bitmediği ilçemizde belki de ilk defa bu kadar faydalı ve duyarlı bir çalışma yapılmıştı. 

 
Ankara Bulvarı üzerindeki kaldırımlar üzerindeki sarı şeritler, Bulvar üzerindeki arsalara inşaat yapan müteahhitler veya işyerleri tarafından zaman zaman yerlerinden sökülerek dağıtıldı. Sökülen sarı şeritlerden bazıları kaldırım kenarlarına, atıl durumdaki binaların balkonlarına bırakılırken, bazıları da rast gele yerlere atıldı, zamanla da buradan kayboldu. 
  

Kaldırımlara görme engelliler için yapılan sarı çizgiler niye sökülür, neden sökerler buna bir anlam vermek mümkün değil... 
  

SÖKÜLEN SARI ÇİZGİLER NEDEN YERLERİNE MONTE EDİLMEZ? 
 
Aradan onca zaman geçmesine rağmen sökülen kabartmalı sarı çizgiler hala yerlerine monte edilmedi. 

Belediyenin yaptığı bu hizmete belediyenin mi yoksa burada bulunan esnafın mı sahip çıkacağı merak konusu olurken, vatandaşlar, “Kim söküyorsa kötü yapıyor. Eğer bildikleri bir şey varsa gelsinler onu yapsınlar ama maalesef oda yok. Yıllardır bu sarı çizgiler sökük halde duruyor. Belediyelerin artık bu tür konulara daha çok duyarlı olmalarını istiyoruz” diyorlar. 
 
Peki, son zamanlarda dikkatimizi çeken ve birçok kaldırımda karşımıza çıkan bu sarı çizgi uygulaması nedir, bu çizgiler hangi amaçla yapılmıştır? 
 
Yollardaki sarı çizgiler ya da bantlar aslında çok daha önceden uygulamaya konulması gereken bir çalışmadır. 

Bu çizgiler görme ve ortopedik engelli vatandaşların yürürken yollarını bulabilmeleri ve bazı noktalarda dikkatli olmaları için uygulamaya konulmuştur. Bu uygulama sosyal duyarlılık adına yapılmış çok güzel bir çalışmadır. Toplumumuzda engelli vatandaşlarımızın hayatını kolaylaştırmak adına bu tip çalışmalar yapılmaya devam edilmelidir. 
  

Görme engellilerin kaldırımı yoğun olarak kullandığına dikkat çeken sağduyulu vatandaşlar, şeritlerin bir an önce yenilenmesini istiyor. 
  

Ama kimin umurunda!.. 

Kaldırımlar, Belediye görevlilerinin ve birtakım sağduyusuz vatandaşların dikkatsizliği ve özensizliği nedeniyle de görme engelli vatandaşlar için çileye dönüşüyor.  
 
Görme engellilerin hayatını kolaylaştırmak için döşenen ‘kabartmalı hissedilebilen yollar’ görme engellilere fayda yerine zarar veriyor. 
 
Ancak aradan çok kısa bir süre geçtikten sonra bu sarı çizgiler bazı bölgelerde başta inşaat çalışmaları nedeniyle sökülüyor. İnşaatlar bittiği halde kaldırımlar eski haline getirilmiyor, ya da bozuk bir şekilde bırakılıyor. Gerekçesi de; “Biz Belediye’ye yol yarma parası verdik”, bundan sonra kaldırımı düzeltmek Belediye’nin işi diyerek sorumluluğu üzerlerinden atıveriyorlardı. 

 
Ayrıca görme engellilerin beyaz bastonlarını sağlıklı kullanmaları için kaldırımlara yapılan sarı takip çizgilerinin plastik malzemeden yapılması, istenmeyen sonuçlar doğuruyor. 
 
Plastikten yapılmış takip çizgileri kısa sürede sökülüp dağıldığı için engelliler için kullanışlı olmuyor. Ayrıca yağmurlu havalarda engellilerin sarı zemin üzerinde yürürken kayarak düşmesi tehlikenin diğer bir boyutunu da gözler önüne seriyor. 
 
Engelliler zaman zaman bu konudaki haklı şikâyetlerini dile getiriyorlar. 
 
PARALAR ÇÖPE Mİ GİDİYOR? 

 
Bir engelli vatandaş, “Görme engelli vatandaşların kaldırımlarda yürümeleri için pratik bir çözüm buldular. Ama bu standartlara uygun değil. Büyükşehir Belediyesi bu çizgileri sarı plastikten yaparak paraları çöpe attı. 
  

Belediye daha kullanışlı bir çalışma yapsaydı, hem bunlar yerinden sökülemez hem de görme engelliler için daha kullanışlı olurdu. Bu konuda daha uygun bir çalışma bekliyoruz” diyerek şikâyetini dile getirdi. 
 
STANDARTLARA UYGUN DEĞİL... 
  

Yine bir engelli vatandaş da, “Plastik malzemeden yapılmış bu sarı çizgiler TSE standartlarına uygun değil. Bu şeritlerin iklim değişikliğine dayanıklı ve kaygan olmaması gerekiyor. Ben defalarca yağmurlu ve karlı havalarda sarı çizgiden kayarak düştüm. Çizgilerin standartlara uygun ve daha kullanışlı hale getirilmesini istiyoruz” dedi.  
  

Bu sarı çizgilerden normal vatandaşlar bile kayıp düşüyor. 
 
Ama ne yazıktır ki bu engelli çizgileri başta inşaatçılar tarafından sökülmekte, hatta bazıları tarafından kaldırılıp atılmakta, kaldırım yanındaki inşaat bittiği halde kaldırımlar eski haline getirilmemekte, tabiri caizse yenilenmemekte, yenilenenlerde ise sarı çizgiler yerine konulmamaktadır. 
  

Ama sıra biten binalarının önünün düzenlenmesine gelince bir heykeltıraş gibi özenen inşaatçılar yaya kaldırımlarının yapımını ise Belediye’ye havale etmektedirler. Belediye ise buna seyirci kalmaktadır. 
 
Engelli vatandaşların hayatında daha büyük bir engel oluşturmamak için bizler de arabamızı kaldırımlara park etmemek başta olmak üzere, ayrıca kaldırımları işgal etmememiz gerekir. 
Bu tür davranışlarla onlara yardımcı olmaya çalışmalıyız. 
 
MANTIĞI DOĞRU YAPIMI YANLIŞ... 

Sarı çizgiler görme engellilerin bir yerden bir yere giderken bağımsız hareketini kolaylaştırıyor. Ancak sarı çizgilerin hem malzemesi hem de yerleştirilmesindeki dikkatsizlikler, görme engellilere bir tuzak haline dönüşebiliyor. Bunu yaptıran yerel yönetimlerin, yapım aşamasında titizlikle denetimlerini gerçekleştirmesi gerekiyor. 
 
Bir engelli vatandaş, “Bastonla o yolu takip ederken birden karşınıza beton direk, ağaç, tabela çıkabiliyor. Mantığı doğru ama yapım sırasındaki dikkatsizlikler, tehlikelere yol açabiliyor. 

Arkadaşlarımızın zaman zaman bu nedenle kafasını levhaya, ağaca, büfeye çarptıklarını duyuyoruz. Kullanılan malzemenin mevsimsel özelliklere uygun olmayışı da var. Biz daha çok plastik olanlardan şikâyetçiyiz. Yağışlı havalarda kaymalara ve dolaysıyla yaralanmalara neden oluyorlar. Bordür taşı olanlar tercih edilmeli” dedi. 
 
SARI ŞERİTLER İÇİN “İŞGAL İHBAR” HATTI KURULMALI... 

Çubuk Belediyesi, ilçedeki sarı şerit işgallerinin ihbar edilebilmesi için 24 saat açık bir telefon hattı kurmalı... 
  

Zabıta Müdürlüğü bünyesinde oluşturulacak telefon hattına özellikle kaldırımlara park eden ve engellilerin sarı şeritleri kullanmasına engel olan araçlar Zabıta Müdürlüğü’nün tespit edeceği bir telefon numarasına bildirebilmeli. 
  

İhbar hattına ayrıca, esnafın yaya geçişini engelleyecek şekilde kaldırıma koyduğu masa ve sandalyeler de ihbar edilebilmeli. 
 
Bu tür durumlar kent estetiği açısından da sıkıntı yaratıyor. 
 
Çünkü vatandaşlar için tahsis edilen kaldırımlar gereksiz yere işgal ediliyor. Vatandaşlar kaldırımlarda rahat yürüyemezken, engelli vatandaşlar için de kaldırımlar hiç kullanamaz hale gelebiliyor. Bu aynı zamanda kazalara dolayısıyla güvenlik sorunlarına da neden olabiliyor. 
 
BAZI KALDIRIMLAR ÇOK YÜKSEK ... 

Kaldırımlar karayolu kenarında yer alır. Taşıt yolu kenarına taşlarla yapılmış bir yapıdır. Gerçek ve tüzel kişilere ait mülklerin arasında yer alır. Yayaların kullanımına ayrılmıştır. Taşıt yollarından yüksek olarak yapılır. Bir diğer adı ise yaya yolu’dur.   

Arnavut kaldırımı ise biçimsiz bir şekilde taşların yerleştirilmesi ile oluşur. Taşların arasında suların rahat geçişimi olduğu için daha çok yağış alan bölgelerde bu kaldırım türü kullanılır. Ayrıca alt yapı çalışmalarında kolaylık sağlar. Çünkü Arnavut kaldırımında yer alan taşlar rahat bir şekilde çıkarılıp tekrar yerleştirilebilir.  

Kaldırımların genişliği en az 150 cm olmalıdır. Kaldırımlar, mülkiyet yanında ise en az 25 cm, bordür taşı tarafında ise bordür taşı dâhil 50 cm. Emniyet Şeridi olmalıdır. Ayrıca toplu taşıma duraklarının yer aldığı kaldırımların genişliği 300 cm. olarak yapılmalıdır.  

Aslında 3 cm -15 cm arasında yüksekliğe sahip olması gereken kaldırımlarda, onarım ve bakım işlemlerinde 15 cm.’i aşmamalıdır. 

Rampaların eğimi yüksekliğe bağlı olarak en fazla 1:12 (yaklaşık yüzde 5- 8 aralığında) olmalıdır. 

Daha fazla eğimli rampalar tekerlekli sandalye ve yürüteç gibi araçlar kullananlar tarafından kullanılamaz. 

Kaldırımların bazılarında engelli rampaları yok. Bazılarında ise yüksek yapılmış, engelli araçları buralardan zor çıkıyor. Ancak bir yardımcı destekle çıkıyorlar. 

Kaldırımlarda yüzey yapıları ise kaymayan taşlardan yapılmalıdır. Yüzeydeki maddeler, iklim şartları ve kullanım yoğunluğuna göre seçilmelidir. Kaldırım üzerinde bulunan rögar kapağı, ızgaralar çukur oluşturmayacak şekilde yapılmalıdır. Görme engelli kişiler için hissedilebilir şeritler konulmalıdır.  

Yağışlar sonrası yayalar açısından sıkıntı yaratmaması bakımından kaldırımların ve taşların bitiştiği noktalara su giderleri yapılmalı ve çukur oluşturmamalıdır.  

Kaldırımlarda bulunan engelli rampaların olduğu kısımlara park eden ve engellilerin geçişlerine mani olan araçlara üzerinde “Engelliye engel olma” yazılı etiketler yapıştırılmalı... 

KALDIRIMLARIN ORTASINDAKİ DİREKLER DE ZARAR VERİYOR... 

Hani elektrik ve telefon kablolarının tamamı yeraltına alınacaktı? Hâlâ alınmayanlar var. İnsanlar zaman zaman bunlara çarpıyor. Özelliklede görme engelliler... 

Bazen de kaldırımda yürürken telefonla konuşanlar... 

Yaya Hakları Bildirgesi’nde;  “Yaya kaldırımlarında, özürlüler için gerekli fiziki düzenlemeler de yapılır” denilse de buna uyan yok... 

Dikkat! “Kaldırıma araç çekmenin cezası 83 lira” bunu takan yok, uyan da yok. 
  

Gelişmiş Metropollerde; Zabıta ekipleri kaldırım üzerine park etmiş olan araçları tek tek fotoğraflayarak cezai işlem uyguluyor ve aracın camına da makbuz bırakıyor. Bırakılan makbuzda; “Kaldırım üzerine park ettiğiniz ….. Plakalı aracınıza 5386 sayılı kabahatler Kanunu’nun 38. Maddesi gereğince ... lira cezai işlem uygulanmıştır” yazıyor.  

Çubuk Belediyesi böyle bir uygulamayı henüz başlatmadı. Ya önemsemediği için gerek duymadı.   

Ya herkes halinden memnun ya da “ölen ölür kalan sağlar bizimdir” zihniyeti hâkim... 

İlçe Belediyesi sarı çizgilerin olduğu yerlerde denetimlerini sıklaştırmalı, sökülenlerin yerine yenilerini ve mümkünse kaymayanlarını monte ettirmeli, bu konuda çok titiz davranmalı... 

UNUTMAYINIZ Kİ SİZLERDE BİR ENGELLİ ADAYISINIZ... 

Hepimiz engelli adayıyız. Bir veya birkaç saniye sonra başımıza neler geleceğini bilmiyoruz. Allah esirgesin geçireceğimiz bir kaza sonucu her an siz de bir engelli olabiliriz. 

Kendimizi karşımızdaki engelli kardeşlerimizin yerine koyarsak inanıyorum ki daha duyarlı oluruz. 
 
Vatandaşların, kaldırımları işgal edenleri Zabıta Müdürlüğü’ne telefonla bildirmeleri bir yurttaşlık görevi olmalıdır. 
  

Belediye’nin bir ‘engelli dostu’ olarak engelli vatandaşların hayatlarını kolaylaştırmaya yönelik hizmetlere öncelik vermesi gerekir. 
  

Yine sağduyulu vatandaşların kaldırım işgallerine karşı Belediye’ye destek vermeleri gerekir. 
  

Buna paralel olarak kaldırımlarında engellilere uygun hale getirilmesi, özellikle de görme engelliler için trafik lambalarında sesli ikaz sistemine geçilmesi de gerekir. 
 
İlçemizde ilk etapta; Kaymakamlık, Belediye, Emniyet, Hastane ve okullara irtibatlı kaldırımlar görme engelli vatandaşlarımız için düzenlenmeli, ardından diğer noktalara ulaşım ve konutlara ulaşım olarak çalışmalar devam etmeli idi. Ama bu uygulama kimsenin aklına gelmedi/gelmiyor da... 

Yetkililer ‘kabartmalı sarı çizgi’ uygulamasını ilçenin aynası olan Ankara Bulvarı’nda bile beceremediler. Buradaki sarı çizgilere bile sahip çıkamadılar. 

Bir Belediye yetkilisi 4 yıl önce sökülen bu sarı çizgilerin yerine konulması için bir çalışma başlatacaklarını söylemişti. Hala bir çalışma yok... 

Peki, bu çalışmalar esnasında kaldırılan veya sökülen sarı şeritler nereye gitti veya nereye  atıldı? Kaldırımda o çalışmayı yapanlara (müteahhit veya esnaflara) neden fatura edilmedi? 

Görme engelliler; yürüme şeritleri üzerine park edilen araçlar, masa, sandalye gibi eşyaların konulması nedeniyle geçmekte zorlanıyorlar. Bu yüzden hem yetkilileri hem de vatandaşları duyarlı olmaya çağırıyorum... 

Aksaklıklarını  düzeltilmesi ve engelli vatandaşların mağduriyetinin giderilmesi için Çubuk Belediyesi ile Büyükşehir Belediyesi Kent Estetiği Daire Başkanlığı yetkililerini acilen göreve davet ediyorum...  

Unutmayınız ki, “Düşmez kalkmaz bir Allah var. Bir gün sizde bir engelli vatandaş olabilirsiniz. Bu “kabartmalı sarı çizgiler” size de lazım olabilir...