İŞYERİNİN DEVRİ-ÜCRETSİZ İZİN-FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ

            SORU: ‘’ On bir yıldır çalıştığım işyeri epeydir maddi sıkıntılar yaşıyordu. Son bir kaç aydır maaşlarımı zamanında alamıyordum, fazla mesailer de doğru dürüst ödenmiyordu. Geçen hafta beni çağırdılar ve işyerini devredeceklerini bunun için işi bırakmamı istediler. Kabul etmedim. Şimdi de beni ücretsiz izne çıkarıyorlar. Ne yapabileceğim konusunda yardımlarınızı talep ediyorum. ’’

             Sayın Y.S. İstifa etmeniz yönündeki telkinlere kulak asmayın ve kesinlikle istifa anlamına gelecek herhangi bir belgeye imza atmayın. İstifa etmeniz halinde kıdem tazminatı ve diğer tazminatlarınızı isteyemeyeceğiniz gibi işsizlik sigortasından yararlanma hakkından da mahrum kalırsınız.

            İşyerinin başka bir şahsa devri, o işyerinde çalışan işçilerin işi bırakmalarını gerektirmez. İş kanununa göre, belli bir işyerini devralan işveren, o işyerinde mevcut bulunan bütün iş sözleşmelerini de, hak ve borçlarıyla birlikte devralır. Yani işyerini devralan şahıs artık sizin yeni işvereninizdir. Eski işvereninizden talep ettiğiniz bütün haklarınızı artık yeni işvereninizden talep edebilirsiniz. Eski işverenin ödemediği ücret, fazla mesai gibi haklarınızdan devralan işveren de sorumludur. Kıdem ve ihbar tazminatı gibi, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda, yeni işveren, işçinin eski işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür. Bu haklarınızı hem yeni hem de eski işverenden talep edebilirsiniz. Yalnız eski işverenin sorumluluğu süre yönünden kendi çalıştığı dönem ve devir tarihinden itibaren iki yılla sınırlıdır.

Kısaca, işyerinin devredilmesi yüzünden istifa etmeniz gerekmez ve haklarınızı kaybetmezsiniz.

Ücretsiz izin meselesine gelecek olursak; işveren, çalışan işçisinin yazılı onayı olmadan onu ücretsiz izne çıkaramaz. İş kanununda ve mevzuatımızda, doğum yapan kadının doğumdan sonra kullanabileceği 6 aylık ücretsiz izin dışında ücretsiz izin düzenlemesi bulunmamaktadır. Uygulamada, üretimin daraldığı dönemlerde ekonomik sıkıntı geçiren işyerleri ücretsiz izin yoluna sıkça başvurmaktadırlar. Fakat bu yol, kanunda düzenlenmediği için, iş sözleşmesinin askıya alındığı haller içerisinde değerlendirilmektedir. Yani işçi ve işveren aralarında mevcut bulunan iş sözleşmesini karşılıklı anlaşarak askıya alabilirler.

            Görüldüğü gibi, işveren, sizi rızanız olmadan ücretsiz izne zorlayamaz. Ücretsiz izne çıkmayı kabul etmez iseniz, aranızdaki iş sözleşmesinin gereği olarak işvereninizden, izin dönemine ait ücreti talep edebilirsiniz. Böyle bir durumda haklı fesih yoluna da başvurabilir ve kanuni haklarını talep edebilirsiniz.

            Sizi rızanız ve yazılı onayınız olmadan ücretsiz izne çıkaran işveren, aynı zamanda iş sözleşmesini haksız surette feshetmiş sayılır. Bu durumda kıdem ve ihbar tazminatlarını talep edebilirsiniz.

            SORU : ‘’ Saatlik mesai ücreti nasıl hesaplanır? Ben 600 YTL maaşla çalışıyorum. Benim mesai ücretim ne kadar olmalı? ‘’

            4875 sayılı iş kanununa göre, haftalık çalışma süresi 45 saattir ve aksi kararlaştırılmadıkça, haftanın çalışma günlerine eşit olarak bölünür. Haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalar, fazla çalışmalardır. Fazla çalışma ücreti, işçinin saat başına düşen ücretinin % 50 oranında artırılması suretiyle ödenir.

            Öncelikle sizin bir saat çalışmanıza karşılık ödenen ücreti hesaplayalım ( haftada altı gün çalıştığınızı varsayıyorum ):

600 / 30 = 20 YTL günlük ücretiniz

45 / 6 iş günü = 7,5 günlük çalışma saatiniz

20 / 7,5 = 2,66 ytl saat başına düşen ücretiniz

            Haftalık 45 saatin üstündeki çalışmalar yarı oranında artırılarak ücretlendirileceği için :

2,66*%50 + 2,66 = 3,99 YTL saat başına düşen fazla çalışma ücretiniz. 45 saatin üzerinde yaptığınız fazla çalışma için saat başına 3,99 YTL fazla çalışma ücreti almalısınız.

            İşyeri uygulaması veya iş sözleşmesi gereği haftalık 45 saatin altında çalışan işçi, 45 saate kadar olan çalışmaları için ise % 25 oranında zamlı ücret alır. Aynı işçi, 45 saati tamamlayıp, 45 saatin üzerinde çalışmalar yaparsa yine ücretini %50 zamlı alır.

Not: Çubuk Haber sitesinin değerli yazarları arasında kendi ismimi görmenin ve bu sitenin bir parçası olmanın beni gerçekten heyecanlandırdığını belirtmek istiyorum. Bu vesileyle Çubuk Haber ailesine ve okuyucularına en derin muhabbet ve hürmetlerimi sunuyorum.

            Çubuk Haber Sitesinde yazılarımızı yazmaya başlarken, iş hukukuyla ilgili konularda bilgi vermeyi amaçlamıştık. Bu sebeple iş hukuku dışındaki sorularınızı yorumlar hanesinden değil de [email protected] adresine e-posta göndererek bana ulaştırmanızı rica ederim. Mümkün oldukça bu sorularınızı da cevaplamaya çalışacağım.

           Bunun dışında iş hukuku ile alakalı sorularınızı yine yorumlar hanesinden veya [email protected] adresine e-posta göndererek bana ulaştırabilirsiniz. Selamlar.