Hacıbektaş velinin esas adı Muhammet’tir. Babası Horasan hükümdarı İbrahim bini Musa dır.Annesi Hatme hatundur.Türkiye diyanet vakfı tarafından yayınlanan Hünkar Hacı Bektaşı velinin Makalat adlı eserine istinaden Hünkar  Hacı Beştaşı veli Horasanda dünyaya gelmiştir. Bektaş adıyla şöhret bulmuştur.

Tasavvufla ilgilenmesi nedeniylede veli denilmiştir. Tıpyanul vesail adlı esere göre de 646/1248 de doğmuş,680/1281’de Ana doluya gelmiş ve 738/1337-38 Suluca kara höyükte vefat etmiştir. Şimdi kabri Nevşehir iline bağlı Hacı Bektaş ilçesinde bulunmaktadır.

Hacı Bektaşi velinin soyunun Hz. Ali (r.a)’e dayandığı kabul edilmektedir. Ahmet Yesevi ile görüştüğü icazetini aldıktan sonra, onun tarafından irşat için ana doluya gönderilmiştir.              

Velayet namede yer aldığına göre, Hacı Bektaşi velinin Kırşehir’le alakası çok olmuştur. Görüştüğü kimseler arasında Ahi kültürüne ait Ahi kültürünün Piri sayılan Evranlada görüşmüştür. Bektaşilikte tarıkata giriş ayini sırasında,uygulanan eşik öpme, kuşak bağlama, aynı kasede (kapta) şerbet içme, adetleriyle, kıyafetleriyle, ayinlerde okunan dualarla, ahilikle büyük benzerlik arz ettiği kayıtlarda yer almaktadır.

Daha sonraları, Suluca köyüne geldikten sonrada, burada pek çok derviş yetirdiği, irşat görevi ile dervişlerini çeşitli yerlere gönderdiği menkıbelerde yer almaktadır.  

Bazı rivayetlerde Mevlana Celalettin’i Rumi devrinde yaşadığı ve Mevlanaya dervişlerinden bazılarını gönderdiği de kayıtlarda geçmektedir. 

Türkiye Diyanet vakfı yayınlarından olan Hacı Bektaşi velinin ‘MAKALAT’ adlı eserinin 27,28,29. Sayfalarında yer alan, konulara şöyle yer verilmektedir.

‘Bismillahirrahmanırrahim şükür ve minnet ol tanrı tebareke ve Teâlâ hazretine olsun. Kim biz biçare kullarını yoktan var eyledi ve dahi bizlere iman ve İslamı nasıp kıldı…’ bu hamd ve şükürden sonra 4 kapı ve 40 makamıaçıklamaktadır. Dört kapıdan maksat ‘şeriat’’tarikat’ ‘marifet’ ve ‘hakikat’kavramlarıdır.’

 Kırk makama’da bu kapılardan girilerek, kırk adet merdiven basamağıdır. ‘Âdem ‘insan Tanrıya kaç makamda irer(ulaşır)’ .Kul, Allah’a kırk makamda (40 merhalede) ulaşır, Dost olur. On tanesi şeriat içinde. Onuda tarikat içerisinde. Onu, marifet içinde, Onuda hakikat içerisinde olmak üzere ulaşılır (Kul rabbısına kavuşur).Şeriatta bulunan makamların başında, (imanın amentüsüdür.)

1.Makam; Şeriatın önce gelen makamı Çalaba( Allah’a İmandır.2.Feriştahlara  (meleklere) iman etmek gerekir.3.Kur’an’a ve kitaplarına iman etmektir.4.Kıymete inanmaktır. Yiyip içtiğinin helal ve haramlara riayet edilmesidir.

2.) İkinci Makam; ilim öğrenmek.

3.Makam; Namaz kılmak, Zekât vermek, oruç tutmaktır. Gazadır ( harbdir.) Cenabette gusl etmektir.Oruc tutmaktır.Hac etmektir.

4.Makam; Helal kazanmak ve ribayı (faizi) haram bilmek, Helal kazanmaktır.

5. MAKAM; Nikâh kıymaktır

6.Makam; Kadının hayız (adet halinde) Ve nifas ( çocuk dünyaya getirdiği) zamanlarda cinsi harekette bulunmanın haram olduğunu bilmek. Bu konudaki yazımız devam edecektir. Allah’a emanet olunuz.