Bu konuda yazımıza bir atasözüyle başlamak isterim “Yumuşak söz, yılanı deliğinden çıkarır” Bu gün fert ve toplumlar arasındaki, anlaşmazlıklar, kavkagalar, kin ve nefretlerin pek çoğunun, sert ve haşin hareketlerden, doğduğu görülmektedir.
Bizim anadolumuzda bir kimse başkasına öfkelendiğinde “Firavn” dediği görülür. Sevmediğin kimse “Firavn” derecesinde bile, fena olsa, o kimseye kırıcı, yıkıcı bir sözün söylenmesine yer olmadığını Taha süresi 43 ve 44. ayetlerinden öğrenmekteyiz. Cenabıhak “(Harun ve Musa as’a) Firavna gidin. Çünkü o iyiden iyiye azdı, Ona yumuşak söz söyleyin. Belki aklını başına alır veya korkar” beyanı yer almaktadır. Yumuşak uslub dilimizde olduğu kadar, beden dilimizde de olması gerektiği kanısındayım.
Bir hadisi şerifte Peygamber efendimiz (sav) “Allah (cc) güler yüzlü ve yumuşak huylu olanları sever” buyurmaktadır. İnsana yakışan ideal ahlak sahibi olmak, temel ahlakı nitelikleri taşımak, öfkelenmemek, afv edici olmak, hoş görü sahibi olmak, , insanların hatasını bağışlamaktır. Hatasını bilip hatasından vaz geçmek, bencil olmamak Müslimanın faziletlerinden olduğu ahlak kıtablarında yer almaktadır.
Ülül azm ismiyle bilinen Allah’ın kendisine dostum ismini verdiği, İbrahim (as) hakkında Hüd süresi 75. ayetinde “İbrahim cidden yumuşak huylu, bağrı yanık, kendisini Allah’a vermiş birisi idi.”buyrulmaktadır. Bir kimse ile mücala ederken de olsa, mücadelenin dozunu kaçırmama, kırıcı ve yıkıcı olunulmaması gerektiğini Nahil süresi 125. ayetinden öğrenelim “(Resülüm) Sen, Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağır. Ve onlarla en güzel şekilde mücadele et! Rabbin, kendi yolundan sapanları en iyi bilendir. Ve 0, hidayete erenleri de çok iyi bilir.” Buyurmaktadır.
Nisa süresi 148 de “Allah (cc) kötü sözün açıkça söylenmesini sevmez; ancak haksızlığa uğrayan başka. Allah her şeyi işitici ve bilicidir.” Buyurmaktadır. Bu doğrultudaAli İmran süresi 134. ayetinin mealinde de “O takva sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar, öfkelerini yutarlar ve insanları afv ederler. Allah da güzel davranışta bulunanları sever” buyurmaktadır.
Ali İmran süresi 159. ayetinde Peygamber efendimiz (sav)’e insanlara yumuşak davranışlarda bulunmasını emr eden ayetinde mealen “O vakit Allah’tan bir rahmet ile onlara yumuşak davrandın! Şayet sen kaba, katı yürekli olsaydın, hiç şüphesiz, etrafından dağılıp giderlerdi. Şu halde onları affet; bağışlanmaları için dua et; iş hakkında onlara danış, kararını verdiğin zamanda artık Allah’a dayanıp güven. Çünkü Allah kendisine güvenip dayananları sever” yer almaktadır.
“Kavli leyin” yumuşak sözlü, hoş sohbetli, insanlar, meyve verecek ağaca, “Kavli münkerde,” çirkin, kırıcı ve haşin sözlerde, insana batan tikene bezilmektedir.
Öfkeliye sabırla, yumuşak davranış ile karşılık vermek, hüner olmalıdır. Bir atasözünde;“Kötülüğe kötülükle cevap vermek, her kişinin harcı, kötülüğe iyilikle cevap vermek ise, er kişinin harcıdır”denilmiştir.
Bakara süresi ayet 163 de; gönül alan hos bir söz, tatlı dille cevap verme, ayıp örtme konusunda “Güzel söz ve bagışlama, arkasından incitme gelen sadakadan daha iyidir. Buyrulmaktadır.Bir hadisi şerifte “ Mümin olan hem başkaları ile hoş geçinir, hem kendisiyle hoş geçinilir. Hoş geçinmeyen ve kendisiyle hoş geçinilmeyen kimsede hayır yoktur” Mevla’m bizleri iyilerden eylesin. Allah’a emanet olunuz.