Çubuk'ta birkaç yıl öncesine kadar hemen hemen her evde bulunan sobalar, doğalgazın her geçen gün yaygınlaşmasıyla bir köşeye kaldırılırken, gelişen teknoloji ve çırak bulunmaması nedeniyle üretimi ve satışı da durma noktasına geldi.
Her geçen gün gelişen teknoloji karşısında, yok olmaya yüz tutan mesleklere bir yenisi ekleniyor. Bunlardan birisi de sobacılık. Aile mesleklerini 3 kuşaktır sürdürdüklerini söyleyen soba ustası Muhsin Demir, doğalgazın yaygınlaşmasıyla vatandaşların sobaya olan ilgisinin azaldığını belirterek, mesleğin son temsilcilerinin kendilerinin olduğunu söyledi.
Satışların azlığı, üretim maliyetlerin yüksek olması ve çalıştıracak çırak bulunmaması gibi sebeplerden dolayı atölyelerinin kapısına kilit vurmak zorunda kaldıklarını anlatan Demir:
"Bu mesleğe, 8 yaşında bu dükkanda babamın yanında çırak olarak başladım. Okuldan artan zamanlarda gelip burada babama yardım ederdim. O zamanlar kömür çok nadir bulunurdu. Bu nedenle de daha çok odun ve tezek yakan sobalar yapardık. Kömür yaygınlaşınca kömür yakan sobalar yapmaya başladık. Atölyede yaz kış soba üretirdik ve ancak yetiştirirdik. İlerleyen teknoloji ile birlikte soba üretimi de fabrikasyona döndü ve bizim işler de azaldı."
-"Mesleğin son temsilcileriyiz"
Bugün işçi, kalfa ve çırak bulamadıklarını belirten Demir, "Böyle giderse sobacılık da kalaycılık ve bakırcılık gibi yok olmaya mahkum mesleklerden olacak. Hali hazırda ürettiğimiz saç sobalar olsun, tandır sobalar olsun, bunlar da köylerde eski nesiller tarafından kullanılıyor. Mesleğin son temsilcileri olarak mesleğin yok olmaması için mücadele ediyoruz" ifadesini kullandı.
Doğalgazın yaygınlaşması kadar havaların iyi gitmesinin de soba ve kova satışlarını etkilediğini vurgulayan Demir, şöyle devam etti:
"Şehir merkezinde bulunan evler daha önce hep sobalıydı. Kalorifer sistemli yapıların çoğalması, elektrik sobaları, güneş enerji sistemlerinin kullanımının artması ve son zamanlarda doğalgazın yaygınlaşması el yapımı ve hazır soba satışlarında önemli ölçüde azalmaya neden oldu. Bundan 5 yıl öncesine kadar atölyede çıraklarla birlikte 5 kişi çalışırdık. O zamanlar işlerimiz çok yoğundu. Zamanla işçi sayımız azaldı. Babam da emekli oldu. Şu an sadece ben varım. Özellikle son zamanlarda havaların iyi gitmesi bizim satışlarımızı da etkiledi. Ayda bir kova alan kişi, bu yıl 3 ve 4 ayda bir kova almaya başladı. Önceki yıllar kendi ürettiklerimizin haricinde 3-4 kamyon soba ve 5-6 bin soba borusu alırdık. Şimdi bir kamyon soba, bir kamyon boru alıyoruz. Onları da satamıyoruz."
Özellikle köylerde yaşayanlarla yaşlıların bazlama gözleme yapmak için tandır sobası aldıklarını söyleyen Demir, "Onlar da olmazsa satış yapamayacağız. Zaten soba kullananlar dar gelirli insanlar. Onlar da yeni soba yerine eski sobalarını getirip ucuz miktarlara tamir ettiriyorlar. Artık eski kovaları bile tamir ettiriyorlar" görüşünü dile getirdi.
- Baba Veyis Demir
Baba Veyis Demir (65) ise eskiden sobacılık ve sıcak demir işiyle uğraşan sanatkarın çok olduğunu ve artık bu işleri yapan insan sayısının bir elin parmakları kadar kaldığını aktararak, "Artık emekli oldum ve işi oğluma bıraktım. Bizim zamanımızda sobacılık en iyi mesleklerdendi. Biz ondan beş on kuruş para kazandık Allah’a çok şükür. Şimdiye kadar da kazandıklarımızı yedik" şeklinde konuştu.
Eskiden kömür bulunmadığı için tezek ve odun yaktıklarını hatırlatan Süleyman Bostan (67) da yeni neslin zorluklar görmediğini cep telefonu ve bilgisayarlarla günlerini geçirdiklerini ifade ederek, "Ben bugün tandır sobası bakmaya geldim. Bu sobayı gözleme, bazlama, cızlama yapmak için köyde kullanacağız. Tabii yeni nesil bilmiyor ki bunları. Onlar için telefonda, bilgisayarda oynamak var. Eskiden bizler çok zorluklar çektik. Kömür de yoktu, tezek yakardık. Şimdi doğalgaz geldi, soba kullanımı da bitti" şeklinde konuştu.