SORU-1: 18.12.2009 tarihli ve 27436 sayılı resmi gazetede yayımlanan Devlet Memurlarının Genel Sağlık Sigortası Kapsamına Alınması Hakkında Tebliğ"e göre devlet memurları için neler değişecek, tebliğin amacı nedir?
CEVAP: Anılan tebliğin yürürlük tarihi olan 15.01.2010 tarihine kadar 5434 sayılı Emekli Sandığı kanununa tabi olarak çalışan devlet memurları ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık hizmetleri kamu kurum ve kuruluşları tarafından sağlanmakta ve giderleri de kurumları bütçelerinden karşılanmakta iken bu tarihten sonra aynı hizmetler Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacak ve giderleri de aynı kurum tarafından sağlanacaktır.
Bu nedenle Maliye Bakanlığı 2010 yılı bütçesinde kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerinde sağlık hizmetleri için ödenek tahsis etmedi. Bundan sonra anılan idareler dairelerinde çalışan devlet memurlarının emekli kesenekleri ile birlikte GSS primlerini de Kuruma verecekleri aylık prim ve hizmet belgelerinde emekli keseneklerine esas aylıklarının % 12"si oranında genel sağlık sigortası primi tahakkuk ettirerek bu primin tamamını Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde belirtildiği şekilde Kuruma vereceklerdir.
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile daha önceleri ayrı, ayrı faaliyet gösteren üç sosyal güvenlik kurumu aynı çatı altında toplanmıştır. Daha sonra 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 12 nci maddesinin ikinci fıkrasında, kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasında ilişkin görevlerinin, yürürlükten kaldırılan kanunlardaki hak ve yükümlülükler çerçevesinde ilgili kayıt ve işlemlerin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından devralınacağı tarihe kadar devam edeceği ve devir sürecinin üç yıl içinde tamamlanacağı hüküm altına alınmış idi. Buna göre anılan hükmün gereği yerine getirilmiş oldu.
SORU-2: Kamu kurumlarının hepsi devir kapsamında mı, kapsam dışında olanlar hangileri?
CEVAP: 15/01/2010 tarihi itibariyle;
a) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanuna ekli;
1- (I) sayılı cetvelde sayılmış olan genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde,
2- (II) sayılı cetvelde sayılmış olan özel bütçeli idarelerde,
3- (III) sayılı cetvelde sayılmış olan düzenleyici ve denetleyici kurumlarda,
4- (IV) sayılı cetvelde sayılmış olan sosyal güvenlik kurumlarında,
b) Belediyeler ve il özel idareleri ile bunların bağlı kuruluşlarında, mahalli idare birliklerinde (köylere hizmet götürme birlikleri hariç),
c) 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamına giren kamu iktisadi teşebbüslerinde,
d) Sermayesinin en az % 50"si kamuya ait olan kurum, kuruluş, ortaklık veya şirketlerde,
e) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında,
f) Yukarıda belirtilenler kapsamına girmemekle birlikte özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulmuş olan diğer kamu ve kuruluşlarında,
5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi gereğince 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre kesenek ve karşılık ödenmesi gerekenler ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmeti Sosyal Güvenlik Kurumunca devralınarak Kanunun genel sağlık sigortasına ilişkin hükümlerinden yararlandırılacaklardır.
Ayrıca, 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesinin (II) işaretli fıkrasının son paragrafı, mülga geçici 192 nci, mülga geçici 218 inci ve mülga ek 76 ncı maddesi kapsamında kesenek ve karşılık ödenenler ile sermayesinde kamu payı kalmayan veya % 50"nin altına düşmüş olan ortaklık ya da kuruluşlarda ilgili kanunları gereğince 5434 sayılı Kanunla ilişkilendirilmeye devam olunan ve bu sebeple 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında kesenek ve karşılık alınmak suretiyle istihdam edilenlerin ve bunların bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık hizmeti Sosyal Güvenlik Kurumunca devralınarak 5510 sayılı Kanunun kapsamında genel sağlık sigortası hükümlerinden yararlandırılacaklardır.
Ancak, anılan Tebliğin 2 inci maddesi son fıkrasında belirtildiği gibi 5510 sayılı Kanunun geçici 12 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasına göre 211 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun, bu kanuna aykırı hükümleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 yıl süreyle uygulanır hükmüne göre anılan Kurumun sağlık hizmetlerinin 01.10.2011 tarihinde devralınması gerekmektedir. Kanunun 105 inci maddesindeki istisna gereğince sağlık hizmetleri ilgili kamu idarelerince karşılanmaya devam olunacaklar hakkında bu Tebliğ hükümleri uygulanmaz hükmüne göre devlet memuru olmayan ve sağlık hizmetleri kamu kurun ve kuruluşlarınca karşılanan kişilerin sağlık hizmetleri kapsam dışındadır.
SORU-3: Devir işlemleri nasıl gerçekleştirildi?
CEVAP: Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan devlet memurlarının provizyon ve aktivasyon işlemleri Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Say2000i yazılım sistemi vasıtası ile yürütülmekteydi. Önemli sayıda devlet memuru ve bakmakla yükümlü kimselerin kayıtları bu sistemden, geri kalanları ise SGK" nun devlet memurlarına ait bilgileri içeren reçete kontrol ve emekli kesenekleri sistemindeki verilerin toplu aktarımı sureti ile gerçekleştirilmiştir. Bu sistemlerde yer almayan 4/c sigortalı bilgileri ise kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili görevlilerince SGK portalı ana sayfasında açılan e- sgk, Hak Sahipliği, 5510 4/c GSS Tescil ve Sağlık Aktivasyon Programı, ekranına emekli keseneklerinin giriş işlemlerinde kullanılan şifreler ile girilmek sureti ile kaydedilmiştir.
SORU-4: Devlet memurları kendileri ve bakmakla yükümlü bulundukları kimselerin kayıtlarının SGK ya aktarıldığını nasıl kontrol edecekler?
CEVAP: Devlet memurlarının kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kimselerin aktivasyon kayıtlarını kontrol etmelerinin sağlanması amacıyla aynı portalda e-sgk, Hak Sahipliği Müstahaklık Sorgulama 4/c ekranı açılmıştır. İsteyen devlet memurları açılan bu ekrana internetten T.C. kimlik numaraları ve Emekli Sandığı sicil numaralarını birlikte girerek kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kimselere ait kayıtların mevcut olup olmadığını kontrol edebilirler.
SORU-5: 5434 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı iştirakçi olanlar ile ilgi devamı sağlananların tescili ile sağlık aktivasyon iş ve işlemleri nerelerde, kimler tarafından yapılacaktır.
CEVAP: 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesinin (II) işaretli fıkrasının son paragrafı ile mülga geçici 218 nci maddesi gereğince isteğe bağlı iştirakçi sayılanlar, aynı Kanunun mülga ek 76, geçici 192 nci maddesi gereğince ilgilendirilenler ile devir tarihinden sonra aynı kapsamda sigortalı olacakların kendilerinin genel sağlık sigortası tescili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı tarafından, kendilerinin ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık aktivasyonu ise sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince yapılacaktır.
SORU-6: 4/c Sigortalılarının Genel Sağlık Sigortası Primleri kimler tarafından nereye ve nasıl yatırılacaktır.
CEVAP: Sağlık hizmetleri devir alınan kamu idareleri 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında 15/01/2010 tarihinden itibaren Kuruma verecekleri aylık prim ve hizmet belgelerinde emekli keseneklerine esas aylıklarının % 12"si oranında genel sağlık sigortası primi tahakkuk ettirerek bu primin tamamını Resmi Gazete"de yayımlanan Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde belirtildiği şekilde Kuruma vereceklerdir.
5434 sayılı Kanunun 15 inci maddesi uyarınca görevden uzaklaştırılan, görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanların genel sağlık sigortası primleri emeklilik keseneğine esas aylıklarının yarısı üzerinden genel sağlık sigortası primi tahakkuk ettirilerek kurumlarınca gönderilecektir. Bunlardan, daha sonra görevlerine iade edilerek tam aylığa hak kazananların emekli keseneğine esas aylıklarının tamamı üzerinden genel sağlık sigortası primi tahakkuk ettirilerek Sosyal Güvenlik Kuruma gönderilir
SORU-7: Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmakta iken sağlık hizmetleri Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilenler ve bakmakla yükümlü olduğu kimseler in sağlık yardımlarından yararlanabilmesi için aranan şartlar nelerdir?
CEVAP: Devir tarihi itibariyle ilgili kanunlarında belirlenmiş olan koşullara uygun olarak gerekli tedavi yardımlarından yararlananlar, aynı koşulları korudukları müddetçe genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmetinden yararlanmaya devam ederler.
Devir tarihinden sonra 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında yeniden göreve başlayanlar, sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmiş olması kaydıyla ilk tam emekli keseneği bildirilmesi gereken aylığın başlangıç tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre genel sağlık sigortasından yararlandırılırlar.
5434 sayılı Kanun kapsamında emekli aylığı almakta iken devir tarihinden sonra 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında bir göreve girmeleri nedeniyle 5434 sayılı Kanuna göre emekli keseneği ve kurum karşılığı alınanlar göreve girdikleri tarih itibariyle sağlık hizmetlerinden yararlandırılır.
5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesinin (II) işaretli fıkrasının son paragrafı, ek 76 ncı maddesi, geçici 192 nci maddesi veya geçici 218 inci maddesine tabi 4/c isteğe bağlı olarak iştirakçiliği devam ettirilenlerden, genel sağlık sigortası primini doğrudan kendileri ödemekle yükümlü olanlar prim borcu olmaması şartıyla bakmakla yükümlü olunan kişilerle birlikte sağlık hizmetlerinden yararlandırılır.
Kesenek ve karşılıkları 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre ödenmeye devam edilenlerden bu kapsamdaki sigortalılık ilişkisi sona erenler, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlandırılır. Bu sigortalılar, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıklarının olması durumunda, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren başlayan 90 gün ile sınırlı olmak kaydıyla, zorunlu sigortalılıklarından sonraki genel sağlık sigortalılıklarından dolayı prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar.
Bakmakla yükümlü olunan kişide birden fazla genel sağlık sigortalılık halinin birleşmesi durumunda, yazılı olarak talep edilmesi şartıyla tercihe göre işlem yapılır
SORU-8:Durum değişikliği nedir, hangi haller durum değişikliği sayılır, durum değişikliğinden sonra sağlık yardımları nasıl karşılanır?
CEVAP: Durum değişikliği, sigortalının veya bakmakla yükümlü olunan kişilerin genel sağlık sigortasına devir işleminden önce ilgili kanunlarına göre almakta olduğu sağlık hizmetlerinin sona ermesini ve değişiklik tarihi itibari ile sağlık hizmetlerinden yararlandırılma koşullarının 5510 sayılı Kanuna göre yeniden belirlenmesini ifade eder.
Sigortalının, 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılığının sona ermesi veya aylık bağlanması durum değişikliği sayılacak ve genel sağlık sigortalılığı sonraki durumu dikkate alınarak 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre yeniden belirlenecektir.
5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamındaki sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişilerin durum değişikliklerinde ise bu Tebliğden önceki şartlara göre sağlık yardımı yapılmasına son verilecek ve sonraki durumları dikkate alınarak 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre genel sağlık sigortalılıkları yeniden belirlenecektir.