Şuayip YAMAN
Çubuk Belediyesi, Çubuk Gençlik Hizmetleri ve Spor İlçe Müdürlüğü, Çubuk Toplum Sağlığı Merkezi ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün paydaşları arasında yer aldığı “Bir Nefes Sıhhat Projesi” İçerisinde yer alan Oryantiring Sporu’nun, tanıtılması ve yaygınlaştırılması amacı ile bir yarışma düzenlendi.
11.05.2016 ‘Dünya Oryantiring Günü’nde Çubuk Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Çubuk Yerleşkesi’ n de düzenlenen Yarışma’ya; daha önce haritalandırılmış alanda anaokulu-ilkokul-ortaokul ve lise seviyesinde 183 sporcu ve 13 danışman öğretmen katıldı.
Düzenlenen organizasyon ile şehirde, ormanda, parklarda veya kumlu arazilerde sporcuların harita üzerinde başlangıç, kontrol noktaları ve bitiş arasındaki en uygun rotayı seçerek harita okuma, konsantrasyon ve hızlı karar verme yetilerini bir arada kullanma becerilerinin attırılması hedeflendi.
Kanuni Sultan Süleyman’ın “Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi” sözünden hareketle, kaybedenin olmadığı yarışmada tüm sporculara, Dünya Oryantiring Federasyonu Başkanı Brian Porteous ve Türkiye Oryantiring Federasyon Başkanı Prof. Tekin ÇOLAKOĞLU imzalı 11 Mayıs Dünya Oryantiring diplomaları ve dereceye giren öğrencilere belge ve madalyaları, Çubuk Gençlik Hizmetleri ve Spor İlçe Müdürü Cüneyt KÜPELİ, İlçe Milli Eğitim Müdürü Murat ASLAN ve danışman öğretmenler tarafından verildi.
Oryantiring Antrenörü Özgün Devrim, yaptığı açıklamada,”Etkinlikte harita üzerinde başlangıç, kontrol noktaları ve bitiş arasındaki en uygun rotayı seçerek harita okuma, konsantrasyon ve hızlı karar verme yetilerini bir arada kullanma becerilerinin artırılması hedeflenmiştir.
Turnuvaya katılım ve ilgi oldukça iyi idi. Çubuk'ta diğer sporların yanında oryantiring sporu da çok sevildi. “Dünya Oryantiring Günü” münasebetiyle düzenlenen bu Turnuva sporcularımız ve öğretmenlerimizin katılımıyla bir şenlik havasında gerçekleştirildi."
11 Mayıs 2016 günü, IOF’nin “Dünya Oryantiring Günü” olarak ilan ettiği proje çerçevesinde 18 yaşına kadar tüm çocukların ve gençlerin aynı gün okullarında, parklarda oryantiring yapılması konusunda yapılan etkinlikle rekor denemesine destek olunmuş, Dünya oryantiring federasyonunun https://worldorienteeringday.com/ web adresi üzerinde, yapılan etkinlik dokümanlarının girişi yapılmış, “Dünya Oryantiring Günü” kapsamında gerçekleştirilen etkinliğe, dünya genelinde katılımcı sayısının ilgili site tarafından 155.074 olduğu açıklanmıştır.
Yerleşke de düzenlenen Oryantiring Yarışması’na:
Özel Ahmet Doğan İlkokulu’ndan; Aydın Boran ORDU,
Atatürk İlkokulu’ndan; Melih KİRAZ, Abdulsamet SARIGÜN, Buse Özge AZDER, Ezgi Sude AKMAN,
Muammer Kandemir İmam Hatip Ortaokulu’ndan; Mehmet Burak KILINÇ, Hüseyin ÖZBEK, Hasan ÖZBEK, Rümeysa KILIÇ, Amine EZGİ, Kevser AKBAŞ;
Çubuk İlköğretim Kurumları’ndan; Elif Berire AKDAĞ,
Fatih Sultan Mehmet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nden; Abdullah YILDIRIM, Samet KOÇLAR, Ertuğrul YAŞAR, Didem LÖKOĞLU, Nur ÇALIŞKAN, Zeynep ALICI
Nezahat Onbaşı Anaokulu’ndan ; Nisanur TUNCER, Yusuf Furkan PEHLİVAN, Zeynep Ecrin TAK, Ammar Erdal KILIÇ, Ezgi AYKAR, Ahmet Akif ŞENOL, Ahmet Yaser BIYIK, Hayrunnisa YILMAZ, Yağmur UĞURLU, İpek ÖZBAY, Şeyda ASLAN, Yasin Eray YERLİ, Gözdenur TAŞÇI, Yiğit Efe SOBA, Feyza Betül TÜRK, Zeynep KADAŞ, Zeynep Buse KOÇAK katıldılar.
Yarışmaya katılan okullar diğer okullarda ilk üç derece itina ile belirlenirken, Nezahat Onbaşı Anaokulu öğrencilerinin tamamı birinci ilan edilmiştir.
Oryantiring Nedir ve Nasıl Oynanır?
Oryantiring (yön bulma, orienteering, kısaca OL), harita yardımıyla yön bulmayı içeren, zamana karşı yapılan bir spor. Farklı arazi koşullarında yapılabilse de
Oryantiring türleri), genellikle ormanlık arazide yapılması tercih edilmektedir. Çoğu ülkede federasyonlar halinde örgütlenmiştir ve belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilir.
Oryantiring (Koşarak Yürüyerek Hedef Bulma-Yön Bulma) her türlü arazide yapılabilen, katılımcıların kontrol noktalarını harita ve pusula yardımı ile en kısa zamanda ziyaret etmeye çalıştığı bir doğa sporudur.
Kısaca bedensel ve zihinsel çalışmanın birlikte ifadesi olan Oryantiring; sadece düz bir koşu değil, aynı zamanda kontrol noktaları aranırken zamanın nasıl geçtiğini anlayamadığımız bir oyundur. Bir doğa sporu olarak yediden yetmişe kadar her kesime hitap eden Oryantiring ayrıca bütün ailenin birlikte yapabileceği bir aile sporudur.
Oryantiringi benzerlerinden ayıran en önemli unsur koşarken takip edilecek bir liderin veya işaretlenmiş bir parkurun olmamasıdır. Bulunulan yerden gidilecek yere ulaşmak için her sporcuya göre değişen sonsuz sayıda farklı seçenek bulunmaktadır.
Sporcuların hem kendi özelliklerini, hem diğer sporcuları, hemde içinde bulundukları arazinin özelliklerini dikkate alarak en doğru kararı en kısa süre içinde vermeleri, bir başka ifade ile atletik kapasitelerine ek olarak mutlaka zihin yeteneklerini kullanmaları gerekmektedir.
Oryantiringin bu özelliği yarışmacılar arasındaki fiziksel özellik farkını ortadan kaldırmakta, yarışmanın başında neredeyse tüm sporcuları eşit hale getirmektedir.
Doğa Sporları
Günümüz dünyasında yoğun iş temposu, kalabalık ve çarpık kentleşme, çevre ve gürültü kirliliği insanları rekreasyon faaliyeti olarak doğa sporlarına yöneltmiştir. İnsanın; günlük yaşamın stresini şehir dışında doğayla baş başa kalarak, hem bedenine hem zihnine spor yaptırarak atabileceği, yeni insanlarla tanışarak onlarla birlikte doğayla iç içe olmanın zevkini paylaşabileceği, hem kendisiyle, hem arkadaşlarıyla, hem de doğayla yarışabileceği ve bundan haz duyabileceği doğa sporlarına ilgi ülkemizde de artmaktadır.
Oryantiring, (Orienteering) genellikle ağaçlık alanlar ile ormanda yapılan bir ”outdoor” spordur. Ancak parklarda, üniversite kampüslerinde, okullarda ve kapalı alanlarda da ufak eklentiler ve başlangıç çalışmaları olarak mükemmel fırsatlar sağlayabilir.
Oryantiring özel olarak çizilmiş çok detaylı topografik harita kullanılarak yapılan bir navigasyon sporudur. Oryantiring, zekâ ile fiziksel becerinin birleşimi ”düşünce sporu” olarak da tanımlanabilir.
Kısaca ”Oryantiring” katılımcıların, bilinmeyen bir alanda harita ve pusula yardımı ile yönlerini bularak önceden yerleştirilmiş kontrol noktalarına sırası ile uğrayarak, kazananı en kısa sürede tamamlayanın belirlediği fiziksel ve zihinsel beceriye dayalı bir spordur.
Nasıl Oynanır?
Oryantiring parkuru haritada belirtilen sırası ile ziyaret edilecek bir dizi kontrol noktasından meydana gelmiştir. Kontrol noktaları yerleri harita da daire ile işaretlenen, ayırt edilebilen arazi özellikleridir. Örneğin girinti, çukur, patika kesişimi.
Kontrol noktaları arazide turuncu-beyaz ya da kırmızı-beyaz bayraklarla belirtilir ve tam olarak haritada belirtilen yerlere yerleştirilir. Her kontrol noktası tanımlama için kontrol numarasına ve katılımcının doğru kontrol noktasına uğradığını kanıtlamak için zımba ya da elektronik zamanlama ünitesine sahiptir.
Yarışmacı yarışma sırasında, bölgenin Oryantiring haritasını, tüm kontrol noktalarının açıklamalarının listesini (control description) ve kontrol kartı taşır. Kontrol kartı başlangıç ve bitiş zamanını kaydetmek ve her kontrol noktasında bulunan zımba ile işaretlemek için kullanılır. Eğer elektronik sistem kullanılıyor ise zamanı ve uğranılan hedef numaralarını kaydetmek için kontrol kartı yerine elektronik yüzükler kullanılır.
Her katılımcı yaşına ve tecrübesine göre çeşitli zorluk ve uzunluklarda olan belirli yaş kategorileri için hazırlanmış olan parkurlardan birine katılır. Her yaştan katılımcı koşarak ya da yürüyerek Oryantiring sporunu yapabilir.
Yarışmacılar belirli zaman aralıkları çıkış alarak yarışmaya başlarlar. Yarışmacı olarak amaç, tüm kontrol noktalarını navigasyon becerilerini kullanarak mümkün olan en kısa sürede bularak bitirmektir. İki kontrol noktası arasındaki rota seçimi yarışmacının kendisine aittir. Birinciyi en kısa sürede parkuru tamamlayan süre belirler. Oryantiring seçilen rotada kalarak ilerlemek için sürekli konsantrasyon gerektiren bireysel bir spordur.
Kuralları Nelerdir?
Hedef bayrağı: Oryantiringde sporcular kendilerine verilen yarışma bölgesinin haritasında belirtilmiş hedeflere (kontrol noktaları) sırasıyla ve en kısa sürede ulaşmaya çalışırlar. Kontrol noktalarında turuncu-beyaz bayraklar bulunur. Yarışmacılar bayrağın yanındaki zımbayı ellerindeki fişe (kontrol kartı) basarak kontrol noktasına ulaştıklarını kanıtlarlar.
Bazı yarışmalarda zımba ve kontrol kartı yerine elektronik bir sistem de kullanılmaktadır. İki hedef arasında hangi yolu izleyeceğine yarışmacı kendi karar verir. Amaç hedefleri en kısa sürede tamamlamaktır.
Tüm hedeflere ulaşamayanlar genellikle diskalifiye edilir. Yarışmacıların birbirini izlememesi için genellikle birkaç dakika arayla çıkış verilir.
Yarışmacılar parkur boyunca karşılaşsalar dahi birbirlerini izlemeleri yasaktır.
Oryantiring’de sporcular kendilerine verilen yarışma bölgesinin haritasında belirtilmiş hedeflere (kontrol noktaları) sırasıyla ve en kısa sürede ulaşmaya çalışırlar. Kontrol noktalarında turuncu-beyaz bayraklar bulunur.
Yarışmacılar bayrağın yanındaki zımbayı ellerindeki fişe (kontrol kartı) basarak kontrol noktasına ulaştıklarını kanıtlarlar. Bazı yarışmalarda zımba ve kontrol kartı yerine elektronik bir sistem de kullanılmaktadır. İki hedef arasında hangi yolu izleyeceğine yarışmacı kendi karar verir.
Amaç hedefleri en kısa sürede tamamlamaktır. Tüm hedeflere ulaşamayanlar genellikle diskalifiye edilir. Yarışmacıların birbirini izlememesi için genellikle birkaç dakika arayla çıkış verilir. Yarışmacılar parkur boyunca karşılaşsalar dahi birbirlerini izlemeleri yasaktır.
Araçlar-Neler Kullanılır?
Harita: Oryantiring haritası, topografik haritanın üzerine bitki örtüsü, kayalar, küçük çukur ve tümsekler, kuru dere ve sel yatakları, su kanalları, elektrik telleri, evler vb. unsurların işaretlenmesiyle oluşturulur. Ölçek genellikle 1:5.000 - 1:25.000 Aralığında olur. Eşyükselti eğrileri, arazideki ayrıntıların görülmesine imkân verecek şekilde 5 ila 25 metre sıklığında çizilir. Harita, yarışmayı düzenleyenler tarafından hazırlanarak sporculara yarışma öncesinde verilir.
Kontrol kartı: Kontrol noktalarına gittiklerini kanıtlamaları için sporculara yarışma öncesinde verilir. Yarışmacılar kontrol noktalarındaki zımbaları bu karta basar.
Pusula: Haritanın doğru yorumlanması ve kerteriz alma amacıyla yaygın olarak kullanılmakla birlikte zorunlu değildir. Gerek tecrübeli gerekse acemi sporcuların sadece harita ile Oryantiring yapması mümkündür.
Oryantiring pusulaları haritayla birlikte kullanılabilmesi için şeffaf tabanlı yapılırlar. Pamuk pusulası tek elde harita ile taşınabilmesi için parmağa takılabilen bir pusula tipidir.
Giyim: Kolay kuruyan sentetik kumaşlar tercih edilir. Kolların ve özellikle bacakların çalı dikenlerinden korunması için uzun kollu tişört ve pantolon giyilir. Böylece doğada bulunan kene gibi zararlı böceklerin ısırmasına karşı da koruma sağlanır. Çalı ve dikenlerden daha iyi korunmak için tozluk da kullanılabilir.
Ayakkabılar: Koşuya uygun ve zemini iyi tutan herhangi bir spor ayakkabısı kullanılabilir. Oryantiring için özel üretilen çivili ayakkabılar da bulunmaktadır.
Oryantiring Türleri Nelerdir?
Uluslararası Oryantiring Federasyonu'nun kabul ettiği dört oryantiring disiplini vardır:
Koşu En yaygın oryantiring branşıdır. Yürüyerek veya koşarak yapılabilir.
Dağ bisikleti: Kuralları koşu oryantiringine benzer. Mesafeler çoğu kez daha uzun, harita ölçeği daha büyüktür. Yarışmacılar haritalarını gidona tuttururlar.
Kayak: Kuzey disiplini kayağı ile yapılır.
Patika: Özellikle engellilere yönelik, hız unsurunun geri plana itilip harita okuma unsurunun vurgulandığı oryantiring branşıdır. Tekerlekli sandalye ile katılan bir sporcu ile koşabilen bir sporcu eşit koşullarda yarışabilir.
Bunlar dışında, yapıldığı araziye, kurallarına, zamana göre pek çok oryantiring türü vardır:
Skor oryantiringi: Amaç, belirlenen sürede azami sayıda hedef bulmaktır. Zaman dolduğunda takım ya da bireylerin bulduğu hedef sayısına göre puan değerlendirmesi yapılır.
Bayrak oryantiringi: Takımlar halinde yapılır. Her yarışmacı bulması gereken hedefe ulaştığında aynı takımdan başka bir sporcu sonraki hedefi bulmak için çıkar.
Gece oryantiringi: Karanlıkta, kafa lambası gibi bir aydınlatma aracı ile yapılır.
Park oryantiringi: Şehir içindeki park, kampus vb. yeşil alanlarda yapılır. Şehir içi oryantiring yarışmaları İstanbul'daki Kapalıçarşı gibi labirentimsi (dolambaç) mekânlarda da yapılabilmektedir. Bu tür yarışmalar oryantiring meraklılarına farklı bir deneyim sunduğu gibi, bu doğa sporunu şehir içine taşıyarak daha popüler hale getirmekte ve kitlelere tanıtmaktadır.
Macera yarışları: Oryantiring, macera yarışlarının önemli bir ögesidir. Bu anlamda macera yarışlarını oryantiring sporunun farklı şekillerde (bisiklet, kano, tırmanış vb.) ve çok daha zor fiziksel ve ruhsal şartlarda yapılanı olarak tanımlayabiliriz.
Dağ maratonu (dağ aşma yarışması): Oryantiringe göre daha geniş ve daha sarp arazide yapılan bir dayanıklılık sporudur. Bir günden uzun sürebilir. Yarışmacılar belirli kamp malzemelerini taşımak zorundadır.
Oryantiring Oyuncusunda Olması Gereken Beceriler: Fiziki Güç, Süratli ve Tempolu Koşu, Dayanıklılık, Kendine Güven, Hızlı Karar Verebilme, Stres Ortamına Alışma, Harita Bilgisi, Yön Bulma Yeteneği’dir.