Besmele, Allah"ı anmak ve hatırlamaktır. Besmele; Allahtan yardım istemek ve Allah" a teslim olmaktır. Besmele; Allah"ın koruması ve esirgemesine, rahmetine, talip olmaktır. Müslüman"ın, Allahtan uzak olmadığını ve her zaman Allah ile beraber olduğunu, düşünmektir. Her işte, Allah"ı anmaya besmele denmektedir. Besmelenin, geniş olarak söylenişi ise Bismillahirrahmanırrahim denir!. Bu lafzın alamı; Esirgeyen, merhametli olan, Allah"ın adıyla başlarım demektir.
Kur"anı kerim Hadid süresi ayet 4 ...Nerede olsanız, O,sizinle beraberdir. Allah yaptıklarınızı görür. buyrulmaktadır. Besmele, kur"an-ı kerimde, tövbe süresi hariç, her sürenin başında yer almaktadır. Besmele, Nemil süresinde de ayrıca yer almaktadır. Allah(c.c) bu ismi kendisi koymuştur. Hiç bir isim Allah isminin yerini tutamaz. Elmalılı Hamdi yazır merhum, kur"an dili tefsirinin 1. cild 25. sayfasında Allah ismi Tanrı adı ile terceme edilemez demektedir. Yüce yaratıcı, kur"an-ı kerim nahil süresi ayet 98 de Kuran okunduğu zaman koğulmuş şeytandan, Allah"a sığın! buyurmaktadır. Euzunun, söylenişi ise Euzu billahimineşşeytanirracim lafzıyla ifade edilmektedir. Allah Teâlâ, Kuran okumak isteyenlere, önce şeytanın şerrinden Allah"a sığınılmasını emr etmektedir. Helal olan ve yapılmasında, dinen bir sakınca bulunmayan, her işde besmele çekilir. Haram olan işlerde, besmele çekilmez tekbirde, getirilmez. Kasten besmele çekilmeden, kesilen hayvanların etleri de, yenilmez.
Besmele çekmeden kesilen hayvanların etlerinin yenilmeyeceği,. Enam süresi ayet 121 de, Üzerine Allah"ın adı anılmadan kesilen hayvanlardan yemeyin buyrulmaktadır. Bu konuda Kuran-"ı kerim İsra suresi ayet 15. Biz bir Peygamber göndermedikçe (kimseye) azap edecek değiliz buyrulmaktadır. Bu ayeti kerimede ki, azap edilmeyeceği demek; ibadetten sorguya çekilmeyeceği, kulluk görevinin yerine getirilmemesi yönünde azab edilmeyeceği açıklanmaktadır. Kendisine hiçbir bilgi gelmeyen insan, aklı ile düşünerek ve araştırarak yaratıcıyı bulmak, bilmek, iman etmek, zorundadır. biz Allah"ın kulları olarak, her zaman, yaratıcımızı hatırlamalıyız ve an malıyız, her hayır işte de bismillah diye bilmeliyiz.
Besmelede; üç bölüm olduğu görülmektedir. Birinci bölümde Lafza-ı celal-ı, yani Allahın ismini ve Allah"ı akıl yoluyla idrak etmek ve bulmayı inceledik. İkinci bölümde ise Rahman isminin anlamını açıklayalım.
Rahman Allah"ın isimlerindendir. Rahman isminin anlamı, dünyada kendisine inanan ve iman etmeyen, itaat eden ve itaat etmeyen, bütün kullarından, nimetlerini esirgemeyen, güneşini doğduran, yağmurunu yağdıran, ektiğini, diktiğini bitiren, Lütuf ve ihsanında fark gözetmeyen demektir.
Üçüncü olarak ta, Besmeledeki Errahim" in anlamını açıklayalım; Allah"ın isimlerinden biriside Errahim dir. Bu isminde de acımak ve merhametten bahseder. Bu acıma, Allah"ın kullarından, kendisine inanan ve ubudiyet, kulluk görevlerini yerine getirenlere, ahret âleminde, cennetiyle, Cemaliyle muamele edeceği, mükâfatlandıracağı, sonsuz nimetlerini lutf edeceği anlamını taşımaktadır.
Dünyada iken, Allah"a isyan eden günahkâr kullarını da, ahiret âleminde adaletiyle muamele edecek, , cezaya çarptıracağı, manasını içermektedir.
Her helal ve meşru işin başında Müslümanların besmele çekmeleri gerekir. Besmele çekmek demek, Allah"ı anmak ve biz insanlara, verdiği sayısız nimetlerinden dolayı yaratanımızı hatırlamaktır. Varlık âleminin en şerefli varlığı olarak yaratılan, insandır. Sayısız nimetleriyle bizleri donatanda O, yüce rabbimizdir. Gökteki güneşinin huzmelerini,149,5 milyon km uzaktan dünya sathına gönderen O,dur. Rabbimizin verdiği nimetlerine şükretmek nankörlük etmemek, inancımızın ve imanınızın gereğidir. kur"an-ı kerim İbrahim süresi ayet 7 de Hatırlayın ki Rabıbınız size: Eğer şükrederseniz ,elbette size (nimetimi) artıracağım ve eğer nankörlük ederseniz, hiç şüphesiz ki azabım çok şiddetlidir.! diye bildirmiştir.Bu ayetten de anlıyoruzki, helal ve meşru işlerimizde, Rabbimizin ismini anmak zorunluluğu vardır. Yeryüzünde, sayısız nimetlerini bitiren ve o nimetleriyle bizleri rızıklandıran O,dur.
Besmelede, sevgi vardır, merhamet vardır. Sevginin kaynağı Allahtan gelmektedir. Peygamber efendimiz (sav) kişi sevdiği ile beraber beraberdir buyurmuşlardır. Her hayırlı işin başında, besmele çekmek, her zaman Allah ile birilikte olmak demektir. Peygamber efendimiz (sav) bir hadislerinde Her işki besmele çekerek başlanılmazsa sonuçsuz kalır buyurmuşlardır. Allah"ın besmeledeki Rahman ve Rahim isimleri bizlere merhametli olmayı, Sevgiyi, barışık yaşamayı, öğretiyor. Bir hadsilerinde; Peygamber efendimiz (sav) Yerde ve gökte olanlara acıyınız, merhametli olunuz ki, Allah da size acısın ve merhamet etsin buyurmuşlardır. Allah"a emanet olunuz.