Sayın Heper; Anjiyo Nedir? Neden ve Nasıl Yapılır?
Halk arasında anjiyoolarak bilinen tanım, tıp dilinde Koroner Anjiyografi olarak ifade edilmektedir. Yaşadığımız dönemde ölüm ve iş gücü kaybının en önemli nedenlerinden biri de kalp damar hastalıklarıdır. Kalp-damar hastalıkları zamanında fark edilip gerekli önlemler alınmazsa, damar tıkanıklığına ve bunun neticesinde de kalp krizine ve ölümcül ritim neden olabilmektedir. Kalp-damar hastalıklarındaki en önemli konu hastaların kalp krizi geçirmesine engel olmaktır. Çünkü kalp krizleri, ilk saatlerde çoğunlukla ölüme neden olan ritim bozukluklarına yol açtıkları gibi, kalpte tıkanan damarın beslediği bölgenin hasar görmesine ve o bölgenin çalışamamasına neden olmaktadır.
Koroner Anjiyografi Nedir?
- Koroner anjiyografi bir tanı yöntemidir.
- Koroner anjiyografi, kalp damarları (koroner arter) içine özel bir ilaç verip röntgen ışınları kullanılarak görüntülerinin alınması işlemidir.
- Koroner anjiyografi, anjiyografi cihazının ve eğitimli ve deneyimli doktor ile sağlıkpersonelinin bulunduğu laboratuarlarda yapılır.
- Koroner anjiyografi kesinlikle bir ameliyat değildir.
- İşlem için hastanın uyutulmasına gerek yoktur, işlem süresince hasta uyanıktır ve konuşabilir.
Anjiyo’nun Riskleri Nelerdir?
Anjiyografi işleminin tüm tıbbi girişimlerde olduğu gibi riskleri vardır; ancak bu risk, teknolojik gelişmeler ve sahip olunan büyük deneyimler sonucu son derece düşüktür. Ölüm, kalp krizi, felç gibi önemli komplikasyonların (istenmeyen olay) oranı 5/10.000 ile 1/1000 arasındadır. Ancak unutulmamalıdır ki kalp damarlarındaki teşhis edilmemiş ve dolayısı ile tedavisi yapılamamış darlıkların hastaya getireceği risk, anjiyografinin riskinin çok daha üzerindedir.
Koroner anjiyografi için hastaneye yatmak gereklidir. Yatıştan sonra hastalığınız ile ilgili dosya hazırlanacak, muayene edildikten sonra gerekli olan tetkikler yapılacaktır. Daha sonra, yapılacak olan işleme engel olan durumunuz yoksa işlemi kabul ettiğinizi bildiren formu imzaladıktan sonra koroner anjiyografi laboratuarına alınacaksınız.
Anjiyoİçin Hastaneye Gelmeden Önce Neler Yapılmalıdır?
Anjiyografi için hastaneye gelirken doktorunuz aksini söylememişse aç olarak ve almakta olduğunuz ilaçları yalnızca suyla alarak geliniz. İşlem bölgesinin temizliği için her iki kasık bölgesinin tıraş edilmesinde yarar vardır. Tabii ki yanınızda yapılmış olan tetkikleriniz, kimliğiniz ve sosyal güvenceniz varsa onunla ilgili belgeler de olmalıdır.
Anjiyo Nasıl Yapılır?
Koroner anjiyografide kalp damarlarına ulaşmak için çoğunlukla sağ kasık atardamarı (bazen kol) kullanılır. Bunun için burası iğne ile uyuşturulur ve damar içine daha sonra çıkarılmak üzere bir plastik kılıf yerleştirilir. Bu işlem sırasında hasta bazen hafif bir sızı duyabilir. Hastanın tüm işlem süresi boyunca duyduğu sıkıntı budur. Bundan sonraki bölümde hasta herhangi bir şey hissetmez. Daha sonra, adına kateter denilen yaklaşık 2 mm çapında içi boş borucuklar (resim), plastik kılıf yolu ile kalbin damarlarının ağızlarına yerleştirilir ve bu borucuklardan damarları röntgen altında görünür hale getiren özel bir madde (kontrast madde) verilir ve değişik açılardan damarların görüntüleri alınır.
İşlem ortalama 15–20 dakika sürer. İşlemden sonra kasığa yerleştirilen plastik kılıf çıkarılır ve buradan kanama olmaması için 4–5 saat süreyle bu bölgeye bir ağırlık konur. Bu süre boyunca hasta yatakta yatar. Daha sonra gerekli kontroller yapıldıktan sonra hasta kalkabilir ve dolaşabilir.
Koroner anjiyografiden sonra doktor sonuç hakkında ve tedavi konusunda hastayı bilgilendirir ve anjiyografi raporu verilir. İşlem sonrası doktorun uygun görmesine göre, çoğunlukla aynı gün veya ertesi gün eve gidilebilir.
Koroner Anjiyografi Hangi Durumlarda Yapılır?
- Kalp damar hastalığı düşündüren göğüs ağrısı (angina pectoris) varlığında,
- Kalp krizi geçirenler (özellikle genç yaşlarda),
- Kalp krizi sonrası yapılan tetkiklerde (efor testi, talyum sintigrafisi, tomografik anjiyografi) problem görülenler,
- Anjiyoplasti ve stent takılmış veya bypass ameliyatı olmuş hastalarda tekrar göğüs ağrısının ortaya çıkması,
- Kalp damarları dışında başka bir nedenden dolayı kalp ameliyatı (kapak hastalığı gibi) veya kalp dışı bir ameliyat olacaklar belli bir yaşın üzerinde ise,
- Belli bir neden yokken ciddi ritim bozukluğu olan hastalarda,
- Belli bir neden yok iken kalp yetmezliği olan hastalarda,
- Risk faktörlerinin varlığında damar hastalığı olduğunu düşündüren testlerin anormal çıkması halinde (şikâyeti olmasa bile),
- Kalp krizinin ilk 12 saatinde veya daha sonraki saatlerde göğüs ağrısının devam etmesi halinde.
Şeker hastalarında; kalp damar hastalıklarında sıklıkla görülebilen göğüs ağrısının olmayabileceği, yaşlılarda ise kalp damar hastalığında, göğüs ağrısı yerine, boyun, sırt, karın hatta diş ağrısının bile olabileceği unutulmamalıdır.
Sonuç olarak; koroner anjiyografi kararı; doktorunuz tarafından şikâyetleriniz, risk faktörleriniz, tedaviniz, kısacası siz bir bütün olarak değerlendirildikten sonra verilen bir karardır.
İşlem sırasında uyanık mı olunur?
Test sırasında doktorunuzun sorduğu soruları cevaplamak için uyanık olacaksınız. İşlemden 1 saat önce gevşemenizi sağlayacak sakinleştirici bir ilaç verilecektir. Ancak bu sizi uyutmayacaktır. Filmler çekilirken derin nefes alıp, nefesinizi tutmanız istenecektir.
Derin nefes alıp tuttuğunuz zaman bu çekilen filminizin görüntü kalitesini arttıracak ve gereksiz zaman kaybını önleyecektir. Bundan sonra nefes almanız veya öksürmeniz istenebilir.
Anjiyografiden sonra ağrı olabilir mi?
İşlem sonrası genellikle kasık bölgesindeki kateter hemen çekilir. Özel durumlarda kasıktaki kateterin çekilmesi geciktirilebilir. Kateter çekilmesi sonrası girişim yapılan atardamarınızdan kanama olmaması için kasık bölgesine sıkı biçimde basılması gerekmektedir.
Bu esnada bir miktar acı duyabilirsiniz. Aktif kanama durduktan sonra kasık bölgesine tekrar kanama olmaması için kum torbaları konacak ve belirli bir süre sırt üstü pozisyonunuzu değiştirmeden yatmanız istenecektir. Kateterin uygulandığı bölgede hassasiyet ve rahatsızlık hissi duyabilirsiniz.
Bu sizi çok rahatsız ediyor ise doktorunuza veya hemşirenize haber veriniz. Sizi rahatlatacak bir ağrı kesici verecektir. Uygulama alanında morluk ve hafif şişlik hissedebilirsiniz. Bu renk değişikliği genişlerse veya başka bir rahatsızlık hissederseniz bunu hemşirenize haber vermekten çekinmeyin.