Sağlık Yönetimi alanında  yaptığı  çalışmaları ile bilinen (Performansa dayalı ek ödeme gereksiz kullanımı artırıyor, informal ödemeler-Bıçak parası, alternatif tıp kullanımı, Sağlık Turizminde Türkiye’nin Stratejisi ne olmalı? Vb.  araştırmaları basında geniş yer almıştır)  Atılım Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof.Dr.Dilaver Tengilimoğlu’nun arkadaşları ile birlikter İzmir de 947 kişi üzerinde yaptıkları “Hastane ve Hekim Seçiminde Hastaların Sosyal Medya Kullnımı  İzmir İli Örneği” konulu çalışma uluslararası saygın bir dergi  olan ve SSCI  indeks kapsımında yer alan “ International Journal of Health Planning and Management” dergisinde yayınlandı. Dergi ile bilgi aşağıda verilmiştir.

            Makalede öncelikle Sosyal Medya’nın sağlık sektöründe kullanımı ve diğer ülkelerde kullanım sıklığı ile ilgili bilgilere yer verildikten sonra İzmirde yapılan hastaların hekim, diş hekimi ve hastane seçiminde sosya medya yı ne oranda kullandıklarına ilişkin çalışma 947  kişi ile yapılan anket sonuçlarına yer verilmiştir.

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, “sosyal medya” adı verilen internet tabanlı uygulamaların kullanımını yaygın hale getirerek bilginin, düşüncenin veya fikrin zaman ve mekân sınırlaması olmaksızın paylaşımını sağlayan katılımcı internet hizmetini karşımıza çıkarmıştır.

Gerek Dünyada ve gerekse Türkiye  genelinde İnternetin ucuzlaması ve erişiminin kolaylaşmasıyla sosyal medya platformlarının kullanımı artmaktadır. İnternet kullanımındaki artışa bağlı olarak kişiler içerik üreterek, bilgi paylaşarak ve iletişime geçerek daha aktif bir biçimde sosyal medya içerisinde yer almakta ve sosyal medya kullanımını farklı sosyal medya araçları yani sosyal medya platformları ile gerçekleştirmektedir.

We Are Social’ın raporundan elde ettiğimiz Türkiye ile ilgili internet istatistiklerine göre :

• Türkiye genelinde 37,7 milyon aktif internet kullanıcısı bulunuyor. Buna göre 76.7 milyonluk nüfusun olduğu ülkemizde aktif internet kullanıcı penetrasyonunun %49 olduğu görülüyor.
• 40 milyon aktif sosyal medya hesabı bulunan Türkiye’de sosyal medya hesaplarının penetrasyon oranının ise %52 olduğu görülüyor.
• Mobil olarak 32 milyon aktif sosyal medya hesabı bulunuyor. Buna göre 40 milyon aktif sosyal medya hesabının %80’ine mobilden erişim yapıldığı görülüyor.
•  
• İnternet Ve Sosyal Medya Kullanıcı İstatistikleri 2014 raporuyla kıyaslandığında Türkiye’deki aktif internet kullanıcısının %5, aktif sosyal medya kullanıcısının %11,  mobil kullanıcı sayısının ise %2 arttığı görülüyor.
• Türkiye’deki internet kullanıcıları gün içerisinde ortalama 4 saat 37 dakikayı internette, 2 saat 51 dakikayı mobil internette ve 2 saat 56 dakikayı ise sosyal medyada geçiriyor. Kullanıcıların televizyon başında geçirdiği süre ise günde ortalama 2 saat 17 dakika olarak belirtilmiş.
• Türkiye’de en çok kullanılan sosyal ağlara bakıldığında Facebook, WhatsApp ve Facebook Messenger ilk üçü oluştururken, onları Twitter, Google+ ve Skype takip ediyor.

https://www.dijitalajanslar.com/internet-ve-sosyal-medya-kullanici-istatistikleri-2015/

Eğitim, eğlence, lojistik gibi birbirinden farklı alanlarda olduğu gibi sağlık ve sağlık hizmeti ile ilgili konularda da tüketiciler ürün, marka ya da işletme hakkında bilgi edinmek amacıyla son yıllarda sosyal medyadan fazlası ile yararlanmaktadırlar.

Kişiler herhangi bir  sağlık sorunu ile karşılaştığında bu sorunu giderecek sağlık hizmeti alternatiflerini aramaya başlamaktadır. Alternatiflerin belirlenebilmesi ve daha sonra belirlenen alternatiflerin değerlendirilebilmesi için çeşitli bilgi kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır. Söz konusu bilgi kaynaklarının başında ise arkadaş ve aile fertleri yanı sıra sosyal medya gelmektedir.

Yapılan araştırmalar, sağlık hizmeti tüketicilerinin hekim ya da hastane seçimi kararı alırken sosyal medya dan edindikleri  bilgi, fikir ve tecrübeler doğrultusunda karar verdiklerini göstermektedir.

Kanada’da yapılan bir araştırmaya göre 16 yaş ve üzerindeki Kanadalıların yaklaşık olarak 10 kişiden 7’si sağlık bilgileri için internetten arama yapmakta ve bu sonuçlar Amerika ve İngiltere için de benzerlik göstermektedir. Amerikalıların yaklaşık %88’i sağlık ile ilgili konularda internetten arama yapmakta,  %20’si ise sosyal medya araçlarını kullanarak sağlık hizmetleri ile ilgili bilgiye ulaşmakta, %20 içerisinde yer alan her 4 hastadan 1’i ise gelecekte alacakları sağlık ile ilgili kararlarda sosyal medyanın etkili olacağını düşünmektedir Bu bağlamda Sağlık hizmetleri ile ilgili bilgi arayan kişiler için internet ve dolayısıyla sosyal medya önemli bir bilgi kaynağı olabilmektedir. Sağlık hizmeti tüketicileri ve kuruluşları açısından sağlıkla ilgili bilgi temini, kullanımı ve paylaşımı durumunda sosyal medyanın önemli aynı zamanda da etkili bir kanal olduğu görülmektedir.

İnternet çağını yaşadığımız bu dönemde sosyal medya gücünü ve etkisini her alanda olduğu gibi sağlık hizmetlerinde de göstermektedir. Bu nedenle gerek tüketiciler gerekse sağlık kuruluşları farklı platformları kullanarak sosyal medya ortamında bilgi, fikir ve tecrübe paylaşımında bulunmakta ve bu paylaşımların oranı her geçen gün artmaktadır.

Tengilimoğlu, sağlığın ticari bir unsur haline getirilmesinin engellenmesi ve kamu yararının korunması sebebiyle reklam yasağı olan sağlık hizmetlerinde internetin dolayısıyla sosyal medyanın tüketiciler üzerindeki etkisi ve gücünü özel ya da kamu sağlık kuruluşları göz ardı etmediğini belirtmektedir. Bu nedenle birçok sağlık kuruluşu tutundurma maliyetlerini azaltmak ve etkili bir iletişim kurabilmek için web sitelerini oluşturarak sağlık ile ilgili mesajları geniş kitlelere ulaştırmaktadır. Kuruluşların web siteleri, sağlık hizmeti alternatiflerinin belirlenmesi ve alternatiflerin değerlendirilmesi sürecinde tüketicilerin bilgi toplayabileceği önemli bir kaynaktır.  

Birçok sağlık kurumu Facebook, Twitter, Youtube gibi sosyal medya araçları  ile erişim kanalları oluşturarak tüketicilere bilgi edinme, görüş bildirme ve deneyim aktarma imkânı sağlamaktadır. Bu araçlar yardımıyla hem sağlık hizmetini talep eden tüketiciler hem de sağlık hizmetini sunan kuruluşlar yer ve zaman kısıtlaması olmadan kolaylıkla birebir iletişime girebilmekte ve hızlı bir şekilde geribildirim alabilmektedir.

Prof.Dr.Dilaver Tengilimoğlu ve arkadaşlarınca 2014 yılında sağlık hizmetlerinde sosyal medyanın kullanım durumunu belirlemek amacıyla “Tüketicilerin Hekim ve Hastane Seçiminde Sosyal Medya Kullanımı: İzmir İli Örneği” başlıklı bu çalışma İzmir ili merkez ilçelerinde ikamet eden 947 kişi ile yapılan anket görüşmesi ile gerçekleştirilmiştir.

Araştırma sonuçlarına  göre Sosyal medya platformlarını kullanıp kullanmadıkları sorulduğunda  bireylerin  %67,6’sının sosyal medya platformlarını kullandığı görülmüştür. Katılımcıların %55,1’i sağlık ile ilgili gelişmeleri sosyal medyadan takip ettiğini ifade etmiştir. Araştırmada öne çıkan bazı sonuçlar:

• Araştırmaya katılan bireylerin  % 41,9’u hekim seçiminde, %34,1’i diş hekimi seçiminde, %41,7’si ise hastane seçiminde sosyal medyayı kullandığını ifade etmektedir.
• Bireylerin %91,9’unun sağlık hizmetinden duyduğu memnuniyeti,
•  %88’inin sağlık hizmetinden duyduğu memnuniyetsizliği başkalarına anlattığı görülmüştür. Bu noktada sosyal medyanın etkisi araştırıldığında ise
• Araştırmaya katılan kişilerin %43,1’inin sağlık hizmeti aldıkları kişi veya kurum hakkında memnuniyet ve memnuniyetsizliklerini sosyal medyada paylaştıkları tespit edilmiştir.
• Katılımcıların eğitim durumları ile hekim seçiminde sosyal medyayı kullanım durumları arasında anlamlı bir farklılık çıkmıştır. Lise ve lisans mezunlarının hekim ve diş hekimi seçiminde sosyal medyayı ortaokul mezunlarına göre daha fazla tercih ettikleri görülmüştür.

Katılımcıların eğitim durumları göz önünde bulundurulduğunda Diş hekimi, hekim ve hastane seçiminde ;

• lisansüstü mezunlarının sosyal medya araçlarından forumları,

• lisans mezunlarının haber sitelerini,
• lise mezunlarının ise Facebook ve Blogları takip ettikleri ortaya çıkmıştır.
• Ayrıca araştırmaya katılan bireylerin %34,4’ü diş hekimi, hekim ve hastanede seçiminde haber sitelerini takip ettikleri ortaya çıkmıştır.
• Araştırmaya katılan bireylerin %34,8’inin sosyal medyayı güncel olduğu ve hızlı erişim için tercih ettiği görülmüştür.

Tengilimoğlu ve arkadaşlarınca 2014 yılında 418 kişi üzerinde Ankara ilinde yapılan  benzer bir çalışmada ise yakın sonuçlara ulaşıldığı görülmektedir. Söz konusu çalışma 2015 yılında Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisinde yayınlanmıştır.

.

Tengilimoğlu Ankara ve İzmir illerinde yapılan çalışma sonuçlarında  önemli farklılıkların olduğunu ifade etmiştir. Bu sonuçlara Ankara yaşayan bireylerin İnternet ve sosyal medya kullanım oranları İzmir iline göre fazla olmasına karşın, İzmir ilinde yaşayan bireylerin hekim ve hastane seçiminde daha fazla  sosyal medyayı kullandığı söylenebilir.

.

Sosyal Medya Kullanım Oranı                                                 İzmir               Ankara

-İnternet kullanım oranı                                                           %77                %94,7

-Sosyal medya kullanımı                                                           % 67,6           %89,2

Ençok kullanılan  sosyal medya aracı

-Facebook                                                                                   %34,5             %61,5

-YouTube                                                                                  %28,2             %41,4

-Twitter                                                                                       %20,0            % 27,3

-Sağlıkla ilgili gelişmeleri sosyal medyadan takip etme          % 55,1            % 66,7

-Hekim seçiminde sosyal medya kullanım oranı                     %41                %29,9

-Diş hekimi seçiminde sosyal medya kullanım oranı              %34,1             %22,4

-Hastane Seçiminde sosyal medya kullanım oranı                  % 41               %29,4

-Sonuçları (Memnuniyet ya da memnuniyetsizlik)                 %43,1             %44,3

 başkası ile sosyal medya da paylaşım oranı

Sosyal medyanın sağlık hizmetleri açısında önemli bir iletişim kanalı olduğu görülmüştür. İnsan ihtiyaçlarına en etkin şekilde cevap vermeye çalışan sağlık kuruluşları için sosyal medya önemli bir iletişim ortamı haline gelmiştir. Bu nedenle, internetin sağladığı imkânları en iyi şekilde kullanabilen sağlık kuruluşları,  tüketiciler tarafından daha fazla tercih edilebilir duruma geleceklerdir. Dolayısıyla hastaneler, sosyal medyadaki gelişmeleri takip ederek, internet sayfalarını sürekli güncellemeli ve içeriklerini zenginleştirerek (bilgilendirici ve eğitici) ve güncel veriler ile destekleyerek daha çok sayıda tüketiciye ulaşmayı hedeflemelidir.