İnsanoğlu hayatı boyunca çeşitli risklerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu risklerin en kötülerinden birisi de, insanın iş kazası veya meslek hastalığı, yada diğer nedenlerle çalışma gücünü kaybetmesi ve iş göremez duruma düşmesidir.Bu gibi durumlar karşısında sosyal güvenlik sistemi, maluliyet aylığı bağlanması veya iş göremezlik geliri ödenmesi çözümünü ortaya koymuştur.

KİMLER MALUL SAYILIR

1- İlk defa işe girerken maluliyeti tespit edilenler, işe girdikten sonra maluliyet aylığı talep edemezler.
2- 5510 sayılı yasanın 4. maddesinin a,b bendinde tanımlanan sigortalılardan çalışma gücünün veya iş kazası ve meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün % 60 nı kaybettiği önceden ve sonradan düzenlenen raporlarla anlaşılanlar ve bu durumu Kurum Sağlık Kurulunca onaylananlar malul sayılır.

Yine 4. maddenin c bendinde tanımlanan kamu görevlisi (memur) sigortalılardan çalışma gücünün % 60 nı kaybeden veya vazifelerini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybeden sigortalılarda malul sayılır. 1.10.2008 tarihinden önce yürürlükte olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre bu oran %66,66 yani çalışma gücünün 3/2 si, iş kazası geçirenler için % 60 şeklinde idi. Burada iş kazası dışında malul kalanlar açısından bir iyileştirme ve kolaylık söz konusudur.

SAĞLANAN YARDIMLAR

1- Maluliyet aylığı bağlanır.
2- Aylık bağlandıktan sonra sağlık yardımlarından faydalanır.

MALULİYET AYLIĞI BAĞLANMASI İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR

1- Yukarda açıklanan şartlara göre malul sayılması.

2- En az 10 yıldan beri sigortalı olup 1800 gün yaşlılık, maluliyet ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması, eğer sigortalı başkalarının bakımına muhtaç ise 10 yıllık süre şartı aranmaksızın 1800 gün prim bildirilmiş olması yeterlidir.
Ancak 4 b sigortalıları, yani kendi nam ve hesabına çalışanlar için kendi sigortalılığı nedeniyle, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şarttır.
Daha önce sigortalılar ve devredilen Bağ-Kur"lular için 5 yıllık süre, memurlar için 10 yıllık süre şartı söz konusu idi.Şu halde memurlar açısından bir iyileşme söz konusudur. İşçiler 5 yıl sigortalı, her yıl ortalama 180 gün prim bildirenler de maluliyet aylığından yararlanmakta idiler. Bu durumda işçiler aleyhine bir gelişme söz konusudur.

3- Maluliyeti nedeniyle çalıştığı işten ayrıldıktan veya iş yerini kapattıktan ya da başkası üzerine devrettikten sonra Kurumdan maluliyet talebiyle yazılı istekte bulunması.


MALULİYETE SEVK İŞLEMLERİ

Maluliyet aylığı talebi ile hastanelere sevkini isteyenlerden;
1- Memurlar hariç, malullük, yaşlılık ve ölüm prim ödeme gün sayısı 1800 günden az olanların,
2- Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanların prim ve prime ilişkin her türlü borçları bulunanların sevkleri yapılmaz.
3- 1800 günü askerlik borçlanması ile dolduranların, borçlanma taleplerinin yapılmış olması şartıyla hastaneye sevk işlemi yapılır, ancak sevk işlemine ilişkin masraflar kendilerince ödenir.Ancak daha sonra prim borçlarının ödenmesi ve maluliyetin tespiti halinde yaptıkları masraflar kendilerine Kurumca ödenir. Bu uygulama sigortalıların lehine bir gelişmedir.506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu"na göre 1800 ve 5 yıl şartı yerine getirilmeden sevk işlemi yapılmazdı. Sevk işlemi nedeniyle yapılan tetkik, tahlil, doktorun gerekli görmesi halinde başka şehre sevk halinde yol ve refakatçi ücreti ödenir.

SAĞLIK KURULU RAPORLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE İTİRAZLAR

Sigortalının maluliyet durumu kendisinin ve işverenin talebi ile
1- Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının usulüne uygun düzenlenen rapor ve tıbbi belgelerin,
2-Varsa ilk işe girişteki maluliyet raporunun,
3- Erkek sigortalının askerliğe elverişli olmadığına dair Sağlık Kurulu raporunun,
4- Varsa maluliyetinin tespitine ilişkin, daha önce sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenen rapor, tıbbi belge ve epikrizlerin,
4- Sigortalı hakkında daha önce Yüksek Sağlık Kurulunca ve Kurum Sağlık Kurulunca verilmiş bir karar ve bu karara ait rapor ve tıbbi belgelerin;

Kurum Sağlık Kurulunca incelenmesi neticesinde Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kayıp İşlemleri Yönetmeliğinde belirlenen usul ve esaslara göre tespit edilir.

Tespit neticesi malul sayıldığına veya sayılmadığına dair karar verilir.
Kontrol muayenesi gerekip gerekmediği konusunda karar vermeye Kurum Sağlık Kurulu yetkilidir.

Maluliyet aylığı bağlanan sigortalının Türkiye de veya yabancı bir ülkede çalıştığı tespit edilirse veya kontrol muayenesi sonucu iyileştiği tespit edilirse aylığı takip eden ay başından itibaren kesilir.

Sigortalılar her zaman rahatsızlığının arttığı veya maluliyetine ilişkin raporlarda eksiklik iddiası ile yeniden maluliyetlerinin tespitini isteyebilirler.


MALULİYET BAŞVURUSU VE İSTENEN BELGELER

Yukarda açıklanan esaslar, ve yapılan işlemler doğrultusunda maluliyetine karar verilen sigortalılar;

1- Sağlık Kurulu raporu ve yukarda sayılan rapor ekleri
2- Maluliyet aylığı talep dilekçesi
3- 1 adet vesikalık fotoğraf
4- İşçi sigortalılardan son ay primin bildirilmeyenlerin prim miktarını ve iş yerinden ayrılış tarihini gösterir Sigortalı Hesap Fişi, İle birlikte kendisi veya vekili vasıtası ile ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezine şahsen veya posta yoluyla başvurabilir. Şahsen, adi posta, kargo ile yapılan başvurular Kurum kayıtlarına girdiği tarihten, taahhütlü , iadeli taahhütlü ve APS ile yapılan başvurular postaya veriliş tarihi itibariyle başvuru yapılmış sayılır.